W tym miesiącu cena kawy osiągnęła najwyższy poziom od stycznia 2012 roku (ponad 5 dolarów za kilogram ziaren Arabica). Bezpośredni wpływ na obecny skok cen miał lipcowy atak zimy w Brazylii, która jest największym na świecie producentem kawy. Intensywne śnieżyce i opady gradu zniszczyły 1/3 upraw.

W Brazylii przymrozki w lipcu i sierpniu wprawdzie nie są rzadkością, jednak skala ostatniego ataku zimy zaskoczyła producentów. Mrozy pojawiły się pod koniec lipca po tym, jak niespotykany front antarktyczny spowodował opady śniegu na obszarach górskich i przymrozki na drzewach kawowych w regionie Cerrado Mineiro w stanie Minas Gerais. Podobne mrozy dotknęły rolników w stanie Parana 40 lat temu, zmuszając wtedy wielu z nich do poszukiwania bardziej stabilnych warunków bliżej równika, właśnie w Minas Gerais. Tegoroczne wydarzenia były więc tym bardziej szokujące – objęły bowiem obszar uważany do tej pory za bezpieczny do uprawy. Rolnicy w produkujących kawę regionach Brazylii przez ostatnie kilka lat musieli zmagać się z serią susz.

Rosnącą zmienność pogody i częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk atmosferycznych w Brazylii przypisuje się zmianom klimatycznym.

Naukowcy sądzą, że dalszy wzrost temperatury obniży zarówno wilgotność powietrza, jak i ilość opadów, co doprowadzi do bardziej długotrwałych okresów suszy. Według niektórych obliczeń w Brazylii już od 2010 roku nie wystąpiła typowa dla jej strefy klimatycznej pora deszczowa.

Prof. Lesley Hughes, rzecznik Rady ds. Klimatu i profesor biologii na Uniwersytecie Macquarie, zwraca uwagę, że rolnicy z całego świata alarmują, że ich uprawom coraz częściej zagrażają cykliczne pożary, powodzie czy susze. Dla wielu z nich jedna taka anomalia pogodowa może oznaczać bankructwo – a należy pamiętać o tym, że w wielu przypadkach zjawiska się kumulują.

Zmiany klimatyczne stanowią więc szczególne, długoterminowe zagrożenie dla upraw takich surowców jak kawa, kakao czy winogrona, które wymagają specjalnych warunków, aby dobrze się rozwijać.

Drzewo kawowe jako roślina tropikalna źle radzi sobie z niską temperaturą i zaczyna umierać, gdy spada ona poniżej zera, a cząsteczki lodu ‘palą’ liście kawowca. Ponieważ rośliny potrzebują kilku lat, aby się ukorzenić, każda strata drzewa jest dla producenta niszczycielska w skutkach.

Brazylijski sprzedawca kawy Andre Selga przyznaje, że niepewność spowodowana przez nietypowe wzorce pogodowe sprawia, że w branży odczuwalny jest niepokój i spore napięcie. – Większość rolników nigdy nie widziała czegoś takiego – tłumaczy. – Mróz w tym rejonie jest normalny, ale nie w takiej intensywności i nie na takiej wysokości. Słyszałem o rolnikach, którzy stracili wszystko. Wszystkie rośliny. Czekają teraz, aby zobaczyć, czy chociaż część z nich uda się uratować. Stracili całe swoje źródło utrzymania. Jeszcze kilka lat temu zmiany klimatyczne były czymś, o czym dyskutowano na wyższych szczeblach zarządzania i polityki. Ale wydaje się, że teraz zeszło to na nasz poziom i zwykli ludzie muszą sobie radzić z tymi sprawami.

Oprócz mniejszych zbiorów, wynikających ze zniszczenia upraw w wyniku anomalii pogodowych, jest jeszcze kilka innych powodów, dla których za kawę płacimy coraz więcej.

Na skok cen mają też wpływ coraz wyższy koszt produkcji papieru i etykiet oraz spowodowane pandemią zakłócenia w łańcuchu dostaw (koszt pojedynczego kontenera transportowego wzrósł średnio z 3,3 tys. do 10 tys. dolarów).

Zdjęcie główne: Tim Mossholder / Unsplash
Tekst: AD