Matthew Finch z Uniwersytetu Oksfordzkiego wraz z zespołem w ramach projektu Imajine zbadał kwestie nierówności przestrzennych w Europie i Wielkiej Brytanii. Naukowcy stworzyli cztery scenariusze, których akcja toczy się w 2048 roku. Mieli pomóc decydentom wymyślić nowe sposoby walki z regionalnymi nierównościami. W efekcie doszli do wniosku, że przyszła działalność w przestrzeni kosmicznej będzie mieć znaczący wpływ na regionalne nierówności na Ziemi.

Pierwszy scenariusz nosi nazwę Srebrna Cytadela. Zakłada, że do 2048 roku Europa będzie jednym państwem. Populizm ustąpi miejsca paneuropejskiej solidarności, a współrządzącym – obok partii politycznych – będzie sztuczna inteligencja. UE jest według tego scenariusza dużym graczem w przestrzeni kosmicznej. Ochrona środowiska zaczyna być traktowana priorytetowo, ponieważ jest kluczowa dla wzrostu gospodarczego, a odpady są wysyłane na orbitę i poza nią.

System oparty na AI automatycznie rozdziela korzyści ekonomiczne między członków bloku europejskiego.

Aby jednak poszczególne regiony zyskały jakąkolwiek przewagę, lokalni politycy muszą wymyślić, jak wykorzystać system oparty na sztucznej inteligencji i brać udział w procesie decyzyjnym.

W drugim scenariuszu o nazwie Green Guardian katastrofa klimatyczna zmusza świat do maksymalnego skupienia się na zrównoważonym rozwoju i przetrwaniu. W rezultacie podział na obszary wiejskie i miejskie ulega odwróceniu – obszary metropolitalne podupadają, podczas gdy wieś zaczyna się mocno rozwijać. W tym świecie ekonomiści nie traktują już priorytetowo zysku i wartości netto. Zamiast tego skupiają się na dobrobycie i sprawiedliwym podziale. Technologia satelitarna jest coraz cenniejsza, a działalność kosmiczna jest ściśle regulowana. Dane klimatyczne zebrane w ramach badań środowiskowych pomagają lepiej sytuowanym regionom w udzielaniu pomocy tym, którzy najbardziej cierpią.

Kosmiczna energetyka jądrowa rośnie w siłę, a geopolityka przestrzeni kosmicznej jest coraz bardziej złożona.

W Silicon Scaffold, trzecim scenariuszu, Europa jest podzielona na miasta-państwa i inne specjalne regiony. Wielkie korporacje przejęły znaczną część roli rządu. Ludzie mogą być też obywatelami państw wirtualnych lub zamieszkiwać platformy kosmiczne przynależące do konkretnych państw na Ziemi. Nierówności regionalne dotyczą tego, na jakich platformach obywatele mogą mieszkać, pracować i spędzać wolny czas, a sama przestrzeń kosmiczna ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia życia w przestrzeni cyfrowej.

Bogatsze regiony i miasta kierują się interesem własnym. W uboższych regionach następuje powrót do tradycyjnych branż, w tym do przemysłu ciężkiego i intensywnego rolnictwa. W międzyczasie korporacje coraz częściej wymyślają nowe sposoby przenoszenia swojej destrukcyjnej lub zanieczyszczającej środowisko działalności do bardziej odległych miejsc na Ziemi lub do przestrzeni kosmicznej.

Wreszcie czwarty scenariusz, nazwany Patchwork Rainbow, przedstawia podzieloną Europę. Różnice dotyczą m.in. wzajemnej nieufności i rozbieżnych wartości kulturowych. Społeczności lokalne poszukują międzynarodowych ‘sponsorów’, którzy pomogą im prosperować, a wpływ sektora prywatnego rozciąga się na przestrzeń kosmiczną. Wyścig kosmiczny staje się kwestią nie tylko tego, które kraje, ale i które regiony mają możliwość działania poza planetą. Konflikt na Ziemi przenosi się do kosmosu. Dalsze nierówności wynikają z tego, kto może uzyskać dostęp do przestrzeni kosmicznej i czerpać korzyści z wiedzy o kosmosie.

Badania nad ekonomią przestrzeni kosmicznej wykazały, że zrównoważony rozwój i wpływ działalności kosmicznej na środowisko już teraz stanowi pilne globalne wyzwanie.

Coraz więcej państw faktycznie inwestuje w rozwój branży kosmicznej. Szwecja niedawno zainaugurowała działalność portu kosmicznego Esrange w pobliżu Kiruny w Arktyce. Wystrzelenie pierwszej satelity zaplanowane jest na marzec przyszłego roku. Kolejne porty kosmiczne są budowane na wyspie Andøya w Norwegii i na Santa Maria w Portugalii.

Opracowane scenariusze dotyczą Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej. Opierają się jednak na pracy Dyrekcji Generalnej Unii Europejskiej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, która jest odpowiedzialna za wypłacanie funduszy rozwoju regionalnego wielu instytucjom i społecznościom. Naukowcy sporządzili schemat działania instytucji i społeczności, z którymi ta współpracuje. Są przekonani, że ich praca nie jest przewidywaniem ani wizją tego, co się może stać lub tego, co chcieliby zobaczyć. Są to wiarygodne scenariusze przyszłości.

Tekst: MZ