Naukowcy z Joint European Torus (JET) w pobliżu Oxfordu w Wielkiej Brytanii z radością ogłosili 9 lutego wielki przełom w badaniach nad energią termojądrową. Brytyjskie laboratorium, w którym znajduje się największy tokamak Joint European Torus (JET), wygenerowało najwyższą w historii ilość energii z fuzji atomów. Tym samym ponad dwukrotnie przekroczyło swój własny rekord 21,7 megadżuli ustanowiony w 1997 roku.

Fizykom w ciągu pięciu sekund udało się uzyskać 59 megadżuli energii, co odpowiada mniej więcej 14 kg trotylu.

– Te przełomowe wyniki przybliżyły nas o ogromny krok do pokonania jednego ze wszystkich największych wyzwań naukowych i inżynieryjnych – powiedział Ian Chapman, dyrektor Culham Centre for Fusion Energy (CCFE), w którym znajduje się JET.

Dzięki kamerze zamontowanej wewnątrz reaktora możemy zobaczyć niesamowity pokaz żarzącej się plazmy, która wiruje wokół wnętrza głównej komory w kształcie torusa – lub jak kto woli donuta.

🥳Record-breaking 59 megajoules of sustained fusion energy at world-leading UKAEA’s Joint European Torus (JET) facility. Video shows the record pulse in action. Full story https://t.co/iShCGwlV9Y #FusionIsComing #FusionEnergy #STEM #fusion @FusionInCloseUp @iterorg @beisgovuk pic.twitter.com/ancKMaY1V2

— UK Atomic Energy Authority (@UKAEAofficial) February 9, 2022

Warunki wewnątrz reaktora są co najmniej ekstremalne, z temperaturami przekraczającymi 100 milionów stopni Celsjusza, – to dziesięć razy więcej niż w jądrze Słońca. Blask plazmy jest wytwarzany przez izotopy deuteru i trytu, które pod wpływem ciepła i ciśnienia łączą się ze sobą, tworząc hel. Wysoka temperatura jest potrzebna do rozpędzenia odpychających się jąder atomu, aby się połączyły. Wtedy następuje reakcja uwalniająca energię w postaci neutronów – czyli zasadniczo ten sam proces, który napędza gwiazdy takie jak nasze Słońce.

Jeśli naukowcy zdołają okiełznać fuzję jądrową – proces, który napędza Słońce – może to zapewnić niemal nieograniczone źródło czystej energii.

Cel, jakim jest osiągnięcie fuzji jądrowej – praktycznie nieograniczonego źródła prawdziwie ekologicznej i bezpiecznej energii – prawdopodobnie jest jeszcze odległy. Reakcja mogła trwać rekordowe pięć sekund, ale ilość energii potrzebnej do jej wywołania nadal przekracza to, ile wygenerował reaktor.

Nie oznacza to jednak, że przełom nie był ważnym krokiem w tym kierunku.

Wyniki eksperymentu JET sugerują, że kolejny projekt reaktora termojądrowego, wykorzystujący tę samą technologię i mieszankę paliw – ambitny ITER o wartości 22 mld dolarów, którego testy zaplanowano na 2025 rok – powinien być w stanie osiągnąć ten cel.

Tekst: KS