Choć obecnie narcyzm wydaje się być lekko nadużywanym pojęciem, nie da się ukryć, że narcyzi są wśród nas. Szacuje się, że kliniczni narcyzi stanowią około 1-2 proc. populacji. Ale zaburzenia narcystyczne to jedno, a narcyzm jako cecha osobowości – drugie. I właśnie ten wariant jest bardziej powszechny, bo każdy z nas może mieć cechy ze spektrum narcyzmu.

Narcyzm jako cecha dotyczy około 10 proc. populacji.

Warto więc wiedzieć, jak zidentyfikować narcyza, by móc się przed nim chronić.

1. Z jakim narcyzem masz do czynienia?

Istnieją trzy typy narcyzów. Niektóre osoby są całkiem otwarcie narcystyczne – to o nich zwykle myślimy, gdy mówimy o narcyzmie. Ale istnieją także ukryci narcyzi.

To osoby, które zawsze czują się gorsze od innych – to one mają największe problemy, doświadczyły ogromnej niesprawiedliwości, stały się ofiarą gigantycznego nieporozumienia.

Na pierwszy rzut oka trudno stwierdzić, że ma się do czynienia z narcyzem – z łatwością można przecież współczuć tak bardzo skrzywdzonej osobie. Trzeci typ jest jeszcze bardziej podchwytliwy – to narcyzi wspólnotowi, którzy chcą być postrzegani jako najbardziej pomocne i zaangażowane osoby w grupie i robią wszystko, by cieszyć się takim mianem.

2. Jak się czujesz z tą osobą?

Osoby, które są w związku z narcyzem, często sądzą, że w przypadku konfliktu mogły się zachować w inny sposób: powiedzieć coś innego, nie prowokować, nie być natarczywymi, nie podnosić głosu. Krótko mówiąc – obarczają się winą za to, jak potoczyła się sytuacja. To oddala je od ich własnych uczuć.

Warto więc zastanowić się nad tym, czy robimy rzeczywiście to, co chcemy, czy raczej zachowujemy się tak, by nie nadepnąć drugiej osobie na odcisk.

Inna sprawa to ukryci narcyzi. Tu pytanie brzmi, czy ta osoba tak naprawdę potrzebuje wsparcia. Narcyzi niechętnie dzielą się swoją wrażliwością, np. nie płaczą przy innych, a dzieląc się historiami o swoich tragediach, jednocześnie nie próbują cię wciągnąć w jakąkolwiek pomoc.

3. Czy w waszym związku jest równowaga? A może chodzi tylko o nich?

Wszystkie relacje – nie tylko te romantyczne – powinny opierać się na równowadze. Ty się czymś dzielisz, a druga osoba wyraża troskę i na odwrót.

Z narcyzem tak nie jest, bo odczuwa on strach przed podzieleniem się swoimi prawdziwymi emocjami.

Narcyz nie tylko nie powie ci, że odczuwa smutek lub samotność, ale wręcz zapewni cię, że tak nie jest. A to oczywiście dlatego, bo narcyz świetnie o siebie dba. Rzecz jasna w porównaniu do ciebie i twoich żałosnych problemów.

4. Czy wasza relacja jest naprawdę bliska?

Narcyz za wszelką cenę musi czuć się wyjątkowo, a to utrudnia wchodzenie w bliskie relacje, zarówno romantyczne, jak i koleżeńskie. Zamiast tego pielęgnuje on poczucie, że nie są mu one potrzebne.

Karmi się więc wyzyskiem, zachowuje się tak, jakby świat musiał się podporządkować jego woli i – oczywiście – nie okazuje żadnej empatii.

A to wszystko może być podstawą przemocy.

5. Czy czas się uwolnić?

Przyszpilenie narcyza może być trudne, bo łatwo jest uwierzyć, że faktycznie jest on taki super, za jakiego się podaje.

Nie można się więc obwiniać za to, że złapało się w jego sieć.

Jeśli jednak już udało nam się zorientować, że w bliskim otoczeniu mamy narcyza, warto się zastanowić nad tym, czy należy kontynuować tę znajomość. Jeśli dojdziecie do wniosku, że jednak nie, to polecamy się zdystansować. Najlepszy sposób to tak zwana 'metoda szarej skały’ – chodzi w niej dokładnie o to, by być jak skała, czyli szarym, nieciekawym i wręcz ekstremalnie spokojnym.

Tekst: NS