Czy ciszę w ogóle da się usłyszeć? Filozofowie i naukowcy debatują nad tym od wielu setek lat. Wydaje się jednak, że badacze z amerykańskiego Johns Hopkins University właśnie znaleźli odpowiedź na to pytanie. W tym celu skorzystali ze znanej iluzji, która polega na tym, że badanym w pierwszym secie puszcza się dwa krótsze dźwięki, w drugim jeden dłuższy, a następnie pyta się ich o to, który set trwał dłużej. Zwykle odpowiadają oni, że drugi, choć w rzeczywistości oba sety trwają tyle samo. Okazało się, że ten trik działa też z ciszą: pojedyncza jest postrzegana jako dłuższa niż dwie oddzielone, choć ich czas trwania się nie różni. – Cisza, cokolwiek to jest, to nie dźwięk – to brak dźwięku. Co zaskakujące, nasze badania sugerują, że ten brak również jest czymś, co można usłyszeć – mówi Rui Zhe Goh, absolwent filozofii i psychologii na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa.

Naukowcy doszli do wniosku, że skoro na cisze reagujemy w taki sam sposób jak na dźwięk, to oznacza, że naprawdę ją słyszymy – a nie tylko wydaje się nam, że ona tam jest.

W siedmiu przeprowadzonych przez nich eksperymentach łącznie wzięło udział tysiąc osób. Naukowcy prezentowali ciszę na wiele sposobów, wprowadzając różnicę w tonach czy obramowując ją odgłosami ruchu drogowego, stacji kolejowej czy pełnej restauracji.

W każdym eksperymencie efekt był taki sam: cisza była przetwarzana przez badanych w taki sam sposób jak dźwięk.

Wiele badań pokazuje, że cisza może odgrywać ważną rolę w postrzeganiu dźwięków – chodzi na przykład o to, jak robimy przerwy między słowami. Do tej pory nie było jednak żadnych solidnych dowodów na to, że sama cisza może być słyszana przez mózg. Badanie poszerzyło więc wiedzę na temat tego, w jaki sposób działa nasz zmysł słuchu. Teraz naukowcy chcą sprawdzić, w jaki sposób postrzegamy ciszę, gdy jest całkowicie odłączona od dźwięku, a więc nieobramowana różnymi dźwiękami. Czy kiedykolwiek słyszymy idealną ciszę? W końcu przecież nawet w idealnie wygłuszonych pomieszczeniach słyszeć będziemy nasz system nerwowy i przepływ naszej krwi.

Tekst: NS