Silny stres, który prowadzi do wydzielania dużej ilości kortyzolu, może mieć trwały wpływ na pamięć i zdolności uczenia się u ludzi. Kortyzol, hormon stresu, ma liczne efekty na mózg, zwłaszcza na hipokamp – obszar mózgu kluczowy dla procesów pamięci i uczenia się. Kortyzol może prowadzić do zmniejszenia objętości hipokampa poprzez działanie neurotoksyczne na neurony.

Długotrwała ekspozycja na wysoki poziom kortyzolu może powodować zmniejszenie liczby dendrytów i synaps w hipokampie, co z kolei osłabia zdolność tworzenia nowych wspomnień i procesów uczenia się.

Kortyzol może również zaburzać plastyczność synaptyczną, czyli zdolność synaps do wzmacniania lub osłabiania swoich połączeń w odpowiedzi na aktywność. Plastyczność synaptyczna jest kluczowa dla procesów uczenia się i pamięci, a jej zaburzenie prowadzi do pogorszenia zdolności poznawczych. Na przykład, badania na szczurach wykazały, że długotrwała ekspozycja na stres zmniejsza zdolność do nauki nowych zadań i pamięci przestrzennej. Podobne wyniki potwierdzają badania na ludziach, które wykazały, że osoby z przewlekłym stresem mają gorsze wyniki w testach pamięci i uczenia się w porównaniu do osób z normalnym poziomem kortyzolu.

Osoby z zaburzeniami stresowymi, takimi jak PTSD, często mają mniejszy hipokamp i problemy z pamięcią.

Długotrwały stres może prowadzić do trwałych zmian w strukturze i funkcji mózgu, a zmiany te mogą być trudne do odwrócenia, nawet po ustąpieniu stresu, co wskazuje na potrzebę wczesnej interwencji i zarządzania stresem.