’Już po tygodniu praktykowania stoicyzmu wiele osób zgłasza znaczną poprawę samopoczucia’ – przekonuje terapeuta, magister filozofii i autor książki '365 Ways to be More Stoic’ Tim LeBon, powołując się na swoje badania. Entuzjasta Stoicyzmu dodaje, że dwoma najpowszechniejszymi mitami o naukach bliskich Markowi Aureliuszowi i Senece jest przekonanie, że stoickie poglądy przydają się tylko w czasach wielkich trudności, a także, że stoicy są mistrzami tłumienia emocji.

’Wiele osób myli Stoicyzm, filozofię (duże S) ze stoicyzmem (małe s). Mam nadzieję, że przekonam kogoś, że warto rozważyć Stoicyzm, obok praktyk, takich jak uważność i ćwiczenia, jako część dobrego systemu zdrowia psychicznego, który pomaga nam być szczęśliwszymi’ – zachęca LeBon, który zawodowo zajmuje się 'sprawdzaniem, czy stoicyzm działa’.

Po 'stoickim tygodniu’ wśród badanych przez LeBona respondentów odnotowano 13-procentowy wzrost pozytywnych emocji i 21-procentowy spadek negatywnych.

’W 2017 roku odkryliśmy, że cechą charakteru najbardziej kojarzoną ze Stoicyzmem jest zapał, co oznacza energię, entuzjazm i gotowość na życiowe wyzwania. To tyle, jeśli chodzi o stoika, który jest ponury i niewzruszony. Inne badanie z 2020 roku potwierdziło to, co od dawna podejrzewaliśmy: Stoicyzm (duże litery) nie miał nic wspólnego ze stoicyzmem (małe litery)’ — pisze badacz.

Wśród współczesnych stoików toczy się debata na temat tego, które idee starożytnego stoicyzmu mają dziś największą wartość.

Trzy filary współczesnego Stoicyzmu według LeBona to:

1. Dychotomia kontroli, którą filozof uważa za 'najbardziej oczywistą’. ’Według stoików musimy porzucić pogląd, że mamy bezpośrednią, całkowitą kontrolę nad wieloma rzeczami, które nas dotyczą, chociażby nad tym, co myślą o nas inni ludzie, co wydarzyło się w przeszłości, a nawet co może się wydarzyć w przyszłości’ — tłumaczy.

Nad czym zatem według stoików mamy kontrolę? Nad sposobem, w jaki myślimy i tym, co dobrowolnie robimy.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli uczestniczyłeś w niekomfortowej sytuacji, pokłóciłeś się ze znajomym lub zdenerwowałeś się na ukochaną, nie zastanawiaj się i nie zadręczaj tym, co myśli druga osoba, nie twórz scenariuszy, nie karm się czarnymi wizjami. Porozmawiaj z tą osobą, postaraj się wyjaśnić, co się tak naprawdę wydarzyło. Godziny zamartwiania, samobiczowania i wyrzutów sumienia są bezowocne i nie sprawią, że poczujesz się lepiej.

2. Rozwijanie dobrego charakteru. Stoicy uważali, że bycie etycznym idzie w parze z byciem szczęśliwym. Rozwijanie dobrego charakteru umożliwia nam i jedno, i drugie. Starożytni twierdzili, że kluczem do sukcesu są cztery cnoty: mądrość, odwaga, samokontrola i sprawiedliwość. Traktowanie priorytetowo tych wartości pomoże nam postępować właściwie.

3. Stoicki mindfulness i terapia. ’Wydarzenia same w sobie nie mają takiej mocy, by nas niepokoić, w przeciwnym razie jak dwie osoby mogłyby zareagować tak bardzo różnie na to samo zdarzenie?’ — zastanawia się LeBon. Przykładem może być opóźniony autobus. Jedna wersja ciebie może się pieklić, przypominać sobie podobne sytuacje i wkurzać się na każdy autobus świata. Efekt? Najpewniej byłbyś coraz bardziej wściekły. Wersja stoicka zakłada, że akceptujesz to, że nieraz autobusy się spóźniają. Nie przyspieszysz jego przyjazdu, ale możesz poinformować osobę, z którą się umówiłeś, że się spóźnisz. Ważne w tym drugim rozwiązaniu jest to, że wcale nie tłumisz emocji, tylko zmieniasz sposób postrzegania sytuacji.

Zapewne dla wielu osób powyższe filary brzmią znajomo. Nie ma się co dziwić. Mądrość stoików jest chętnie wykorzystywana przez kulturę popularną, coachów, trenerów i mówców. Co ciekawe nauki Epikteta stały się również inspiracją dla twórców współczesnej terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), w tym dla Aarona Becka i Alberta Ellisa.

’Każdy z trzech filarów stoicyzmu jest pomocny sam w sobie. Połącz je w spójną filozofię życiową, a korzyści mogą być jeszcze większe. Jak wyglądałoby twoje życie, gdybyś bez problemu rozróżniał, co możesz, a czego nie możesz kontrolować i skupił się tylko na tym pierwszym? Co by było, gdybyś pracował nad wzmacnianiem swoich wewnętrznych zalet i dzięki temu stał się mądrzejszy, odważniejszy, bardziej opanowany? Jakie korzyści odniósłbyś ty i inni, gdybyś umiał unikać destrukcyjnych emocji i zachowań poprzez większą uważność na nieprzydatne osądy?’ — zachęca współczesny stoik na łamach Psychology Today.

Tekst: AC
Zdjęcie: marcos paulo prado/unsplash