Łódź przeważnie (i nie do końca słusznie) kojarzona jest z eklektyzmem i secesją, jednak w mieście, którego rozwój rozpoczął się na dobre na przełomie XIX i XX wieku, można znaleźć wiele ciekawych budynków w najróżniejszych stylach. My skupiliśmy się na perłach modernizmu. Oto one.

1. Osiedle Montwiłła-Mireckiego

Osiedle na Polesiu powstało w okresie międzywojennym. Jest jednym z nielicznych przykładów przedwojennego budownictwa społecznego w Polsce. Pierwotnie miało być osiedlem robotniczym o niespotykanym jak na owe czasy standardzie (elektryczność, bieżąca woda i kanalizacja). Przedwojenne realia sprawiły, że zamiast robotników Montwiłła, zostało zamieszkane głównie przez inteligencję i zasłużonych członków PPS (między innymi przez Katarzynę Kobro, Władysława Strzemińskiego czy Leszka Rózgę).

Lokalizacja (Montwiłła-Mireckiego graniczy z parkiem Zdrowie) i założenia urbanistyczne są zgodne z ideą miasta-ogrodu. Ta idea podobnie jak i sama zieleń świetnie się w tym miejscu przyjęła – dzisiaj można podziwiać tam pięknie porośnięte winobluszczem ściany i klomby pomiędzy uliczkami wyłożonymi kocimi łbami.

2. Krańcówka Północna

Tu na wstępie dla wszystkich nie-łodzian należy się wytłumaczenie, czym jest krańcówka. To po łódzku pętla tramwajowa bądź autobusowa. Łódź może pochwalić się bardzo ciekawą infrastrukturą tramwajową, która obejmuje nie tylko miasto, ale również okoliczne miejscowości (np. linia 46 prowadząca do Ozorkowa jest najdłuższa w Polsce). Właśnie z myślą o tramwajach podmiejskich powstał w latach 50. przystanek-dworzec przy ulicy Północnej.

Jego unikalny urok i położenie sprawiły, że obecnie zamiast swojej pierwotnej funkcji krańcówka jest siedzibą Łódzkiej Okręgowej Izby Architektów.

Po remoncie przeprowadzonym 2 lata temu krańcówka jest jednym z ciekawszych miejsc do odwiedzenia dla wszystkich miłośników architektury.

3. Imka (czyli YMCA), Traugutta/Moniuszki

Budynek popularnej Imki powstał w latach 30. Autorem projektu był Wiesław Lisowski – twórca projektów wielu budynków użyteczności publicznej w przed i powojennej Łodzi (między innymi części wymienianego tu osiedla Montwiłła-Mireckiego).

Budynek pierwotnie był siedzibą YMCA, a w latach powojennych mieścił się tam Pałac Młodzieży. W środku znalazły się sale dydaktyczne, gimnastyczne, sala teatralna oraz przepiękny, wykładany mozaiką basen. Niestety, Imka od lat nie jest wykorzystywana zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem. Budynek dzielono pomiędzy wielu najemców, których część nie do końca potrafiła dostrzec jego unikalny charakter. Pozostaje mieć nadzieję, że jeszcze kiedyś Imka odzyska swój dawny blask.

4. Budynek PZU (dawniej Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych) przy Kościuszki 57

Budynek PZU projektu Wacława Ryttela to jeden z pierwszych wysokościowców w Łodzi. 32 metry wysokości obecnie nie robią większego wrażenia, ale w erze przed osiedlami wieżowców to było „coś” (w tamtym okresie wyższym budynkiem w Łodzi był tylko hotel Savoy). Obrócona o 45 stopni względem podstawy główna wieża sprawia, że budynek wyróżnia się na tle innych i jest uważany za jeden z ciekawszych przykładów modernizmu w Polsce.

5. Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich przy Placu Komuny Paryskiej

Kamienica Wileńskich to przykład przedwojennego modernizmu luksusowego. Zaprojektowany w latach 30. przez Henryka Lewisona budynek to prawdziwy apartamentowiec (mieszkania mają powierzchnie ponad 120 m2, z oddzielnymi wejściami dla służby). Po wojnie w kamienicy mieściła się między innymi siedziba PZPR. Niedawno budynek przeszedł gruntowny remont.

Odwiedzając to miejsce, warto zwrócić uwagę nie tylko na tę kamienice, ale na cały ciąg budynków przy Placu Komuny – to prawdziwe zagłębię przedwojennej łódzkiej moderny.

Tekst: Łukasz Wandachowicz