Przedstawiciela najnowszej fali hipsterów spotkać można zarówno wśród nastolatków, osób w wieku średnim, jak i seniorów. Wyznacznikiem ich stylu jest odejście od mainstreamu oraz ironiczny stosunek do produktów kultury masowej, przy wyraźnym akcentowaniu swojej oryginalności i indywidualności. Styl hipstera opiera się na podkreślaniu swojego unikatowego wizerunku – zarówno w odniesieniu do garderoby, jak i nieszablonowych zainteresowań i hobby.

Pochodzenie słowa 'hipster’ nie jest jasne. Niektórzy twierdzą, że jest pochodną 'chmielu’, slangowego określenia opium, inni uważają, że to pokłosie zachodnioafrykańskiego słowa 'hip’, oznaczającego otwieranie oczu.

W latach 30. XX wieku w slangu amerykańskich jazzmanów zwanym jive rozpowszechniło się słowo hep, które miało określać osoby wtajemniczone w kulturę jazzową. Pokolenie bebopu lat 40. uznało je jednak za przestarzałe i upodobało sobie wyrażenie hip. W 1944 roku pianista Harry Gibson zmodyfikował wcześniejsze próby nazewnictwa, powołując do życia hipstera, który narodził się w artystycznej dzielnicy Nowego Jorku, Village.

Subkultura ta stała się inspiracją dla beatników. Jack Kerouac Beat Generation nazwał ‘pokoleniem szalonych, oświeconych hipsterów’. Eksperymenty z narkotykami i seksem, przekraczanie granic w sferze artystycznej i religijnej oraz rezygnacja z konsumpcyjnych dążeń na rzecz bohemicznej egzystencji, to praktyki łączące obie te grupy.

Pojawienie się hipsterów było reakcją na powojenną rzeczywistość i zwiastuny zimnej wojny. Druga połowa lat 40. i lata 50. były czasem wielkiego konformizmu w USA.

Hipster z tamtego okresu widział Amerykę jako machinę konsumującą fałszywe wartości, składającą sztukę, duchowość oraz rozwój osobisty na ołtarzu mamony. Przerażała go wizja uniformizacji społeczeństwa i drobnomieszczańska obłuda. Uwierały zaś patriarchalne reguły, rozdające mężczyznom przywileje za cenę zbyt daleko posuniętego konformizmu. Ówczesny obraz mężczyzny opierać miał się na dystansie i powściągliwości w okazywaniu emocji, co odzwierciedla kinematografia tego okresu, m. in. ‘Buntownik bez powodu’.

Istotną rolę w kształtowaniu się subkultury hipsterów odegrali muzycy jazzowi poszukujący nowych form ekspresji. W połowie lat 40. pojawił się styl jazzowy, wpisujący się w nonkonformistyczny indywidualizm hipsterów, bebop, którego przedstawicielami byli m.in. Charlie Parker, Dizzy Gillespie, Lester Young, John Coltrane, Stan Getz, Chet Baker, Miles Davis.

W 1948 roku ukazał się artykuł 'A Portrait of the Hipster’ autorstwa amerykańskiego dziennikarza Anatole’a Broyarda, który subkulturę hipsterów przedstawił jako grupę odcinającą się od społeczeństwa: w sposób dosłowny – poprzez odejście od normatywnych wartości tamtego okresu i wyznaczenie alternatywnych celów egzystencjalnych, oraz w sposób symboliczny – poprzez wybór przestrzeni spotkań (kluby jazzowe, kawiarnie dla bohemy) czy zwyczaje dotyczące wyglądu, takie jak noszenie okularów przeciwsłonecznych również we wnętrzach.

Oprócz slangu jive, hipsterzy stworzyli własny system gestów i zachowań – na powitanie zamiast całej ręki podnosili jedynie palec wskazujący, a zamiast klaskać, pstrykali palcami. Tak samo ważna jak muzyka była dla nich marihuana, określana słowem tea (herbata).

Stylistykę hipsterów charakteryzuje wyrafinowanie formalne oraz ujmowanie rzeczywistości w ironiczny nawias, co bliskie jest dandyzmowi.

Termin hipster w obecnym użyciu pojawił się po raz pierwszy w latach 90. XX wieku, a rozpoznawalny stał się pod koniec XX wieku.

Bunt dzisiejszego hipstera prowadzi do wycofania się z opresyjnego społeczeństwa i zaproponowania nowej jakości.

Hipster to przede wszystkim asystemowy przeciwnik mainstreamu, burzący funkcjonujące w przestrzeni społecznej podziały na to, co niezależne i masowe, wysokie i niskie, kobiece i męskie, przemysłowe i elitarne. Z jednej strony jest przeciwnikiem kultury masowej, z drugiej jej aktywnym uczestnikiem. Bliskie są mu ruchy feministyczne i androgyniczne, w których zacierają się role zarówno społeczne, jak i płciowe. To również bunt wobec dorastania, znanego im z obserwacji wcześniejszych pokoleń. Dlatego wśród współczesnych hipsterów pojawia się tendencja do przedłużania okresu dorastania do 30 roku życia. Wynika to z poczucia egzystencjalnego niepokoju, poszukiwania celu i własnego miejsca na świecie.

Paradoksalnie prawdziwy hipster nie pozwoli ująć się w ramy subkultury. Według socjologa Marka Greifa jest to wyraz budowania nowej formy kapitału kulturowego. Niepewna sytuacja ekonomiczna młodych ludzi i brak ugruntowanej pozycji społecznej zastępowane są wizerunkiem opartym na unikatowym stylu, budującym ich kulturową i społeczną tożsamość. Łatwo podrabialny styl hipstera, który często jest jedynie drogą do uzyskania społecznego awansu, stał się zaprzeczeniem dążeń ich prawdziwych przedstawicieli. Dlatego osoby autentycznie wyrażające ten styl same nie są skłonne się tak nazywać, uznając określenie 'hipsterski’ za obraźliwe.

Dla amerykańskiego poety Allena Ginsberga hipster to ‘bardzo rimbaudowski typ; sam nic nie tworzy, nie pisze, tak naprawdę to nie wie za dużo o literaturze poza tym, co wyczyta w niezależnych magazynach, ale o tym z kolei wie wszystko’.

W modzie hipster odznacza się eklektyzmem i kampową skłonnością do kiczu. Jego charakterystycznym znakiem są warstwy i niewymuszona nonszalancja. Koszula wystająca spod pozornie za dużego swetra urasta do rangi elegancji.

Jako przeciwnicy mainstreamowych firm, ubierają się w second handach lub niszowych butikach, czerpiąc tym samym ze stylu vintage. W ich szafach pojawiają się obcisłe spodnie rurki, ironiczne t-shirty, kraciaste koszule, marynarki i grube swetry zastępujące płaszcz. Istotnym elementem jest dzianinowa czapka beanie lub fullcap, noszone niezależnie od pogody oraz okrągłe okulary, noszone niezależnie od wady wzroku. Typowe buty hipstera to mokasyny lub lordsy, wkładane na skarpety z zabawnymi elementami lub na bose stopy.

Ulubionym dodatkiem hipstera są szelki i mucha, a dopełnieniem stylizacji słynna broda drwala lub podkręcony wąs, prosto spod nożyczek barbera.

Mimo że głównym celem tej subkultury było dążenie do autentyczności i suwerenności, hipster jest dziś synonimem pustki i nieautentyczności, formy ponad treścią i trendu ponad indywidualną myślą. Kojarzony jest przede wszystkim z gadżetami od Apple’a i pretensjonalnym sposobem bycia, ujawniającym się w podążaniu za przejściowymi trendami (na weganizm, pszczelarstwo miejskie, kawę speciality czy piwo rzemieślnicze). Hipsterzy są dziś postrzegani jako przedstawiciele irracjonalnego mieszania estetyki i gustów epok.

Choć podstawowym celem tej subkultury było wyjście poza główny nurt, wywarła ona ogromny wpływ na modę i popkulturę. Co ciekawe, hipster doczekał się nawet swojej zabawkowej wersji.

Zdjęcie główne: Quizywiedzy.pl
Tekst: Kaja Kurczuk