Technologia edytowania genów CRISPR, nazywana niekiedy „molekularnymi nożycami”, pozwala na precyzyjne modyfikowanie określonych sekwencji DNA. Dzięki niej można dezaktywować wadliwy gen lub zastąpić go prawidłowym. W 2016 roku naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles usunęli w ten sposób gen CCR5 myszom, co wpłynęło na poprawienie zdolności poznawczych tych zwierząt. Z kolei naukowcy z Uniwersytetu w Pekinie wykorzystali ostatnio tę technologię, by przeprowadzić eksperyment na szczurach, którego wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Science Advances”. Przez trzy tygodnie badano te zwierzęta i obserwowano, w jaki sposób ich mózgi reagują na strach. Następnie wykorzystano technologię CRISPR, by usunąć gen odpowiedzialny za ich traumatyczne wspomnienia. Tak zmodyfikowane szczury ponownie postawiono przed wydarzeniami, które dotychczas budziły w nich lęk.

Okazało się, że tym razem w obwodach neuronalnych, które odpowiedzialne są za „pamięć strachu”, naukowcy zaobserwowali znacznie mniejszą aktywność.

Chińscy naukowcy sądzą, że te badania to dowód na to, że w przyszłości technologia CRISPR może pomóc także ludziom borykającym się z traumami. Choć negatywne wspomnienia, podobnie jak te pozytywne, także bywają potrzebne do przetrwania i rozwoju jednostki, mogą też wpłynąć na rozwój zespołu stresu pourazowego. Tymczasem dałoby się temu zapobiec.

Jak mówi Yi Ming, jeden z współautorów badania, metoda ta mogłaby być stosowana w przypadku osób cierpiących właśnie na zespół stresu pourazowego, ale także borykających się z uzależnieniami, przewlekłym bólem i przewlekłym stresem. Usunięcie negatywnych wspomnień mogłoby poprawić ich stan.

Póki co usuwanie wspomnień brzmi to jednak trochę jak dystopijne science fiction i rodzi liczne pytania, także z gatunku fantastyki naukowej. Skoro da się skasować traumatyczne wspomnienia, to pewnie da się tak zrobić także w przypadku tych pozytywnych – co więc, jeśli technologia ta dostanie się w niepowołane ręce? To nie pierwszy raz, kiedy CRISPR budzi wątpliwości natury etycznej. Najgłośniejszy do tej pory był przypadek chińskiego lekarza, za sprawą którego pod koniec 2018 roku na świat przyszły pierwsze genetycznie modyfikowane dzieci – bliźnięta odporne na wirusa HIV. Kontrowersyjny eksperyment został potępiony przez środowiska naukowe, a lekarz trafił na trzy lata do więzienia.

Tekst: NS