Od 2018 roku w toaletach w szkockich szkołach i na tamtejszych uniwersytetach dostępne były darmowe tampony i podpaski. Motorem do podjęcia tej decyzji był sondaż organizacji Young Scot, z którego wynikło, że 1/4 szkockich uczennic doświadcza ubóstwa menstruacyjnego, to znaczy nie stać ich na produkty higieniczne. Zamiast podpasek używają więc szmatek czy papieru toaletowego. Po wprowadzeniu w szkołach darmowych podpasek i tamponów Young Scot ponownie zadał młodym Szkotkom garść pytań: okazało się, że 84 proc. uważa, że program darmowych środków higienicznych ma na nie pozytywny wpływ, 83 proc. mniej martwi się okresem, a 23 proc. stwierdziło, że dostęp do produktów poprawił ich zdrowie i samopoczucie. Można więc uznać, że program okazał się sukcesem.

Może więc nic dziwnego w tym, że Szkocja postanowiła rozszerzyć go na cały kraj – zwłaszcza że z innych badań wynika, że 1/5 Szkotek doznała kiedykolwiek w życiu ubóstwa menstruacyjnego.

We wtorek parlament w Edynburgu jednogłośnie przyjął projekt ustawy zwalczającej to zjawisko – podpaski i tampony będą od tej pory dostępne bezpłatnie dla wszystkich osób menstruujących. Zadbają o to już nie tylko szkoły i uniwersytety, ale także lokalne władze, które w praktyce rozwiążą kwestię dostępu do darmowych środków higienicznych.

Nie chodzi bowiem o to, by dać wszystkim kobietom „kieszonkowe” na zakup podpasek i tamponów, szczególnie że nie wszystkie doświadczają ubóstwa menstruacyjnego. Jednak problem nie zawsze jest zależny od poziomu dochodów gospodarstwa domowego – niekiedy kontrola tego najbardziej osobistego aspektu życia bywa formą przemocy domowej.

Najlepszą formą zapobiegania tej formie wykluczenia wydaje się więc umożliwienie bezpłatnego dostępu do podpasek i tamponów dla wszystkich osób menstruujących.

Rząd przewiduje, że program kosztować będzie około 8,7 mln funtów rocznie – zakładając, że skorzysta z niego 1/5 Szkotek. Skoro połowa świata ma okres, dostęp do podasek i tamponów powinien być uznany za prawo człowieka. Tymczasem państwa świata wciąż dyskutują nad tym, jakim podatkiem VAT powinny być objęte te produkty. W Polsce obecnie jest to 5 proc., w Czechach 20 proc., w Szwecji 25 proc., ale w niektórych państwach – m.in. w Kanadzie, Australii, Indiach czy Libanie – nie ma go wcale. Jednocześnie ubóstwo menstruacyjne tylko pogłębia się w trakcie pandemii. – Kobiety nie przestają miesiączkować mimo pandemii, a praca nad poprawą dostępu do tamponów, podpasek i materiałów wielokrotnego użytku nigdy nie była ważniejsza – mówi Monica Lennon ze szkockiej Partii Pracy, która odpowiada za projekt tamtejszej ustawy.

Zdjęcie główne: Getty Images
Tekst: NS