Dane z różnych krajów pokazują, że od lat stopniowo zmienia się nasze podejście do związków romantycznych. Rośnie odsetek osób, które pozostają w związkach nieformalnych, mniej chętnie decydujemy się na dzieci, a singielstwo nie jest już oznaką, że coś nam nie wyszło. Jak również wskazuje w artykule dla Psychology Today dr Bella DePaulo, ludzie pytani o sens lub spełnienie, z biegiem czasu rzadziej wspominają o romantycznym aspekcie swojego życia (związek, partner/partnerka, randki, małżeństwo). Coraz więcej mówi natomiast o wolności i niezależności.

Badacze uważnie przyglądają się tym trendom. A jeżeli mowa o miłości, to oczywiście w analizach nie mogło zabraknąć komedii romantycznych, które od lat pośrednio wpływają na nasze wyobrażenia o relacjach i poszukiwaniu idealnego partnera. Dlatego badacze komunikacji Melissa M. Moore i Yotam Ophir przeanalizowali 188 najpopularniejszych w USA filmów. Wybrali tytuły od 1980 do 2019 roku. I znaleźli jedną dużą zmianę, która jest dokładnym przeciwieństwem tendencji dostrzeganych w prawdziwym życiu.

Korzystając z uczenia maszynowego i czytania kluczowych scen naukowcy zidentyfikowali 40 tematów, które pojawiły się w komediach, a następnie podzielili je na dwa główne tematy: romantyczne związki i życie poza romantycznymi związkami. Motywy romantycznych związków obejmowały na przykład: uczucia pary, status ich związku, zerwania i wpadki. Reszta tematów to praca, przyjaciele, codzienne czynności, wydarzenia (np. rozprawy sądowe), rozmowy telefoniczne, kłopoty, transakcje finansowe, podróże i pogoda.

Pierwszy wniosek nie jest szczególnie zaskakujący: we wszystkich filmach motywy romantyczne stanowiły średnio 64 procent scen, a jedynie 36 procent to inne wątki dotyczące życia bohaterów.

Bardziej uderzająca jest inna tendencja. W ciągu czterech dekad motywy romantycznych związków stały się jeszcze bardziej dominujące, podczas gdy reszta życia zajmowała coraz mniej wątków. W pierwszym analizowanym roku motywy romantyczne stanowiły mniej niż połowę tematów. W ciągu roku lub dwóch tematy romantyczne stanowiły ponad połowę tematów i dominowały przez czterdzieści lat, osiągając najwyższy poziom prawie 3/4 około 2013 roku. Oznacza to, że w ostatnich latach komedie romantyczne zawierały proporcjonalnie więcej sceny o romantycznych związkach i mniej scen o wszystkim innym – pisze dr Bella DePaulo.

Badacze zauważyli również, że z czasem najmocniejszy wzrost zaliczył temat sprzecznych uczuć: niezrównoważonego partnerstwa (jedna osoba chce się zaangażować, druga się waha), pojawiły się także rozmowy o problemach z seksem i o złym humorze. Wątek, który natomiast zanika to dyskusje o częściach ciała.

Tematem, który pojawiał się najczęściej w 188 filmach, były 'rozstania i wpadki’. Ta kategoria obejmowała 'porażki interpersonalne i rozpacz, w tym zakończenie związków, nieodwzajemnioną miłość i błędy’.

Co zatem pokazują współczesne komedie romantyczne? Związki są coraz bardziej burzliwe, a bohaterów tych historii czeka naprawdę dużo przeszkód przed wpadnięciem w ramiona wybranka/wybranki, ale warto przez to przejść.

Romcomy ostatecznie coraz bardziej wzmacniają to samo przesłanie: bez względu na przeszkodę, czy to niewierność, oszustwo, czy skrajną niezgodność, miłość i przeznaczenie oznaczają ignorowanie, wybaczanie lub akceptowanie tych różnic, nawet kosztem przyjaciół, rodziny lub kariery – podsumowują Moore i Ophir.

Romantyczne produkcje zatem jeszcze mocniej niż kiedyś próbują nas karmić bajkami o miłości, która zwycięża wszystko – wbrew tendencjom społecznym. Obecnie ludzie bardziej cenią niezależność, wiedzą, że bez związku da się żyć i bardziej cenią przyjaciół. Filmy romantyczne zdają się nie akceptować tej zmiany i przekazywać, że jasne, relacje romantyczne są trudne, a nawet coraz trudniejsze, ale zapomnij o wszystkim wokół i wiedz, że miłość pokona wszystkie przeciwności.

Już dawno temu badacze nazwali komedie romantyczne szkodliwymi. Najnowsze analizy potwierdziły tę diagnozę: ich przekaz wprowadza w błąd, powiela często toksyczne schematy i może źle wpływać szczególnie na młodych widzów.

Tekst: AC
Zdjęcie: kadr z filmu 'Me Before You’