5 nietypowych mechanizmów psychologicznych, z którymi na pewno się spotkałeś
Efekt Dunninga-Krugera
Ten mechanizm odnosi się do zjawiska, w którym osoby o niższych kompetencjach w danej dziedzinie mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności, podczas gdy bardziej kompetentni ludzie mogą je nieco niedoszacować. Został po raz pierwszy opisany przez Davida Dunninga i Justina Krugera w 1999 roku. W ich badaniach osoby o niskich wynikach w testach logicznego myślenia, gramatyki i poczucia humoru wysoko oceniały swoje umiejętności w tych dziedzinach.
Efekt Kameleona
Mechanizm ten opisuje nieświadome naśladowanie gestów, zachowań, mowy czy postaw osób, z którymi jesteśmy w interakcji. Badania Tanyi Chartrand i Johna Bargha (1999) pokazały, że uczestnicy eksperymentu nieświadomie naśladowali zachowania innych osób, co sprzyjało lepszemu postrzeganiu ich przez te osoby, poprawie relacji i zwiększeniu sympatii.
Paradoks wyboru
Barry Schwartz opisał ten mechanizm w swojej pracy, pokazując, że zwiększenie liczby dostępnych opcji, zamiast ułatwić decyzję, może ją utrudnić i zwiększyć poziom niezadowolenia. Badania pokazują, że zbyt wiele opcji wyboru może prowadzić do paraliżu decyzyjnego oraz zwiększyć poczucie żalu po podjęciu decyzji.
Efekt zakotwiczenia
Jest to tendencja do polegania na pierwszej informacji oferowanej podczas podejmowania decyzji. Badania Amosa Tversky’ego i Daniela Kahnemana pokazały, że ludzie często stosują tę pierwszą informację (kotwicę) jako punkt wyjścia, który ma nieproporcjonalny wpływ na końcową decyzję. To zjawisko jest często wykorzystywane w negocjacjach i marketingu.
Syndrom złamanego serca (Kardiomiopatia takotsubo)
Mimo że jest to bardziej medyczne niż psychologiczne zjawisko, ma podłoże psychologiczne. Zjawisko to polega na tym, że intensywne emocje, takie jak żal czy strata, mogą prowadzić do tymczasowych, ale ciężkich zaburzeń funkcji serca. Badania wykazały, że silne stresory emocjonalne mogą wywołać objawy podobne do zawału serca, ale bez typowych blokad w tętnicach serca.