Zanieczyszczenia powietrza to bardzo poważny problem naszej cywilizacji. Rzadko kiedy zdarza się, aby poziom pyłów zawieszonych w większych miastach znajdował się w granicach normy. Nie jest tajemnicą, że cząsteczki PM2,5 atakują układ krwionośny i oddechowy, doprowadzając do rozwoju wielu chorób, zaostrzając przy tym objawy astmy oskrzelowej czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Ostatnie badania dowiodły, że smog nie pozostaje bez wpływu na ludzki mózg. Dosłownie przysłania go niebezpiecznym pyłem i destabilizuje jego podstawowe funkcje. W 2012 roku światło dzienne ujrzały badania bezsprzecznie wskazujące na to, że smog niszczy tkankę mózgową i powoduje w nim uruchomienie procesów zapalnych. Jest to szczególnie niebezpieczne dla najmłodszych.

Za pomocą rezonansu magnetycznego badacze wykazali, że u dzieci wychowujących się terenach najbardziej zanieczyszczonych pojawiają się znaczne deficyty pamięci, glejoza oraz kumulacja niebezpiecznych dla zdrowia cząsteczek stałych.

Trzy lata później badania na 2,7 tys. uczniów podstawówek w Barcelonie wykazały, że w porównaniu do rówieśników zamieszkałych na bardziej zielonych terenach, uczniowie ci wyróżniały się opóźnionym rozwojem poznawczym i większą agresją. Naukowcy z Lancaster w innych badaniach dowiedli, że tlenek żelaza, czyli magnetyt pochodzący z zanieczyszczonego powietrza, odkłada się w mózgu i w dłuższej perspektywie może doprowadzać do rozwoju choroby Alzheimera.

Duże stężenie magnetytu znajduje się przede wszystkim przy ruchliwych autostradach oraz w pobliżu elektrowni. Wiadomo już, że związek ten z dużą intensywnością „wżera” się w mózg.

Nadal nie zostało zbadane to, co może zrobić tak delikatnej i wyjątkowej tkance, przebywając w niej dziesiątki lat. Pod koniec 2019 roku naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego uruchomili projekt, w ramach którego sprawdzą, jak smog wpływa na rozwijający się mózg człowieka. W planach mają dokładne zbadanie tkanki nerwowej dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej. Pod lupę wezmą maluchy z ADHD oraz bez widocznych objawów chorób o podłożu neurologicznym. Zgodnie z raportami w Polsce na przełomie 2018 i 2019 roku na 731 dni przypadło aż 226, podczas których byliśmy szczególnie narażeni na szkodliwe działanie smogu. Uważa się, że każdego roku efekty działania smogu zabijają aż 45 tys. Polaków.

Tekst: PKW