Według prognoz ONZ do 2050 roku ponad 67 proc. światowej populacji będzie mieszkać w miastach. Między 2018 a 2030 rokiem globalny ślad węglowy generowany przez miasta może wzrosnąć aż o 80 proc.

W ciągu ostatnich 50-60 lat większość miast na świecie, w tym w Azji Południowej, zareagowała na ten problem, przyjmując tradycyjny amerykański model urbanistyczny. Skupiony jest on na samochodach, a nie na ludziach. To z kolei spowodowało niekontrolowane rozrastanie się miast, zwiększając zależność ludzi od samochodów osobowych ze względu na zwiększone odległości i korki. Doprowadziło to też również do zanieczyszczenia środowiska, nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych i pogłębiających się nierówności. Potrzeba skupienia miast wokół ludzi i środowiska nigdy nie była bardziej oczywista. Oto pięć zrównoważonych modeli rozwoju, które mogą poprowadzić nasze miasta ku lepszej przyszłości.

1. Miasta 15-minutowe

W 15-minutowym mieście ludzie mogą spełnić dużą część swoich codziennych potrzeb – takich jak dotarcie do pracy, szkoły czy uniwersytetu, zrobienie zakupów spożywczych lub udział w zajęciach sportowych i rekreacyjnych – w ramach krótkiego spaceru lub przejażdżki rowerem. 15-minutowe miasto składa się z wielu samowystarczalnych dzielnic, które są ze sobą połączenie tzw. zielonymi korytarzami, drogami, które prowadzą przez parki i skwery.

2. Modernizacja miasta i adaptacyjne ponowne wykorzystanie

W następstwie pandemii Covid-19 przestano używać lub porzucono wiele istniejących już budynków. Jak moglibyśmy wykorzystać je ponownie, żeby tchnąć w nie nowe życie? Modernizacja miejska jest zrównoważoną alternatywą dla wyburzania i niszczenia takich konstrukcji. Ta idea zakłada ponowne wykorzystanie istniejących już budowli, polega na zmianie ich funkcji i przeznaczenia przy pomocy różnych dostępnych obecnie zasobów technologicznych. Chociaż koncepcja ta jest częściej kojarzona z zabytkami, modernizacja miejska i adaptacyjne ponowne wykorzystanie mogą być również stosowane dla nowych budynków, które znajdują się wokół nas.

Można je dowoli przekształcać w przestrzenie społeczno-kulturalne, takie jak muzea, galerie sztuki, biblioteki, a nawet domy kultury, które mogą wzbogacić życie lokalnych mieszkańców.

3. Wspólne korzystanie z udogodnień

Wspólne korzystanie z udogodnień oznacza, że infrastruktura stworzona w określonym celu dla jednej grupy użytkowników jest wykorzystywana do tego samego lub innego celu przez inną grupę osób. Weźmy pod uwagę chociażby szkolne boiska, które są nieużywane po zakończeniu godzin lekcyjnych. Wieczorami te miejsca mogłyby być udostępniane mieszkańcom, by wykorzystali tę przestrzeń do zabawy, relaksu lub innych zajęć. Stałyby się one tym samym ważnym elementem tkanki społecznej dzielnicy.

4. Miasta pionowe

Ponieważ zasoby Ziemi są ograniczone, jednym ze sposobów, w jaki miasta mogą zaspokoić potrzeby rosnącej populacji, jest projektowanie i budowanie wieżowców o mieszanym przeznaczeniu. W pionowym mieście wszystko, od mieszkań, przez biura, po strefy handlowe, mieści się w jednym wysokim budynku. Powstawanie wież mieszkalnych z podniebnymi ogrodami, które pełnią również funkcję przestrzeni społecznych, to mały, ale obiecujący krok w tym kierunku. Takie pionowe dzielnice to znaczna oszczędność miejsca. Świetnym przykładem jest East Delhi Hub w Karkardooma w New Delhi.

5. Rozwój zorientowany na tranzyt

Inwestycje zorientowane na transport odnoszą się do zwartych, przyjaznych dla pieszych dzielnic o mieszanym przeznaczeniu, połączonych z innymi częściami miasta za pośrednictwem szybkich sieci komunikacyjnych. Mogą z nich skorzystać zarówno piesi, jak i rowerzyści. W efekcie nasza zależność od samochodów jest dużo mniejsza, zarówno w przypadku podróży na krótkich, jak i długich dystansach.

Miasto jest złożonym organizmem, a jego droga do zrównoważonego rozwoju to ciągły i żmudny proces, który nigdy nie powinien i nie może się zatrzymać.

Chociaż każde miasto jest inne i ma swoje unikalne potrzeby, powyższe modele rozwoju mogą służyć jako punkty odniesienia. Te strategie powinny zapewniać równowagę między krótkoterminowymi i długoterminowymi celami planowania urbanistycznego oraz zachęcać do współpracy między różnymi zainteresowanymi stronami, aby osiągnąć wspólny cel. Podnoszenie świadomości wśród lokalnych społeczności jest równie ważne co edukowanie inwestorów i architektów, aby pomóc im w realizacji skutecznych lokalnych działań i tworzeniu lepszych dzielnic.

Tekst: MZ