Problem z klimatyzatorami dotyczy przede wszystkim chemikaliów, które stosowane są w przemyśle chłodniczym i niszczą warstwę ozonową znacznie bardziej niż CO2. Z tego powodu rosnące zapotrzebowanie na klimatyzatory w miejscach, w który jeszcze kilka lat temu tylko nieliczni je posiadali, czyli choćby w Polsce, jest powodem do niepokoju. Największy, gwałtowny wzrost popytu na te urządzenia dotyczy takich państw jak Chiny, Indie czy Nigeria. Według raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska z 2020 roku obecnie w użyciu jest około 3,6 mld urządzeń chłodzących. Służą one do chłodzenia budynków i żywności oraz innych artykułów, takich jak leki.

Liczba urządzeń chłodniczych wzrośnie do 9,5 mld do 2050 roku.

Inne szacunki mówią o tym, że gdyby każdy, kto potrzebuje takiego sprzętu, mógł go nabyć, liczba urządzeń wyniosłaby 14 mld. Jako że taki wzrost jest bardzo niepokojący dla klimatu, naukowcy pracują nad stworzeniem alternatyw dla chemikaliów stosowanych obecnie w chłodnictwie. Shelie Miller z Uniwersytetu Michigan jest współautorką artykułu ‘Annual Review of Environment and Resources 2021’, w którym zbadano rosnące globalne zapotrzebowanie na chłodzenie oraz jego wpływ na emisje gazów cieplarnianych oraz potencjalne rozwiązania.

Badaczka mówi, że jedną z bardziej ekologicznych alternatyw dla działania współczesnych klimatyzatorów jest wbrew pozorom dwutlenek węgla. Można używać go jako czynnika chłodniczego, wykorzystując właściwości termodynamiczne gazów i metody znane w technologii pomp ciepła. Układy chłodzenia oparte na CO2 wykorzystują wysoko sprężony gaz, a następnie manipulują jego ciśnieniem. Kiedy rozszerza się pod wpływem zmniejszonego ciśnienia, pochłania ciepło. Każda ilość dwutlenku węgla będzie lepszą alternatywą dla wielu popularnych chemikaliów chłodzących..

Urządzenia chłodnicze nie tylko emitują ogromną ilość gazów cieplarnianych. Każde z nich, aby działać, wymaga energii, która nadal w dużej mierze opiera się na węglu.

Chłodzenie pomieszczeń wymaga ogromnej ilości energii. Nawet niezwykle wydajne klimatyzatory i lodówki zużywają jej bardzo dużo. Dopóki nie mamy czystej sieci energetycznej, wpływ usług chłodniczych na środowisko zawsze będzie ogromny. Nie sposób jednak wymienić całego systemu – każdej lodówki, każdego klimatyzatora itp. Jakie zmiany można więc wprowadzić, aby zmniejszyć chociażby emisje generowane przez nowy sprzęt?

Z jednej strony rozwiązaniem są alternatywne ekologiczne ‘czynniki chłodnicze’ i bardziej energooszczędne urządzenia, z drugiej – zmniejszenie ogólnego zapotrzebowania na technologię klimatyzacyjną, co będzie bardzo trudne, biorąc pod uwagę ocieplający się klimat. Jednak np. ograniczenie marnotrawienia żywności może zmniejszyć popyt na takie usługi. Sektor żywności ma ogromny wpływ na środowisko. Chłodzenie w całym łańcuchu dostaw jest ważne dla utrzymania świeżości i bezpieczeństwa tego, co później jemy. Na całym świecie marnujemy jednak ok. 40 proc. produkowanej żywności. W krajach rozwijających się większość psuje się, zanim w ogóle dotrze do konsumenta, głównie z powodu braku odpowiednich usług chłodniczych.

Za każdym razem, gdy ograniczamy marnowanie żywności, oszczędzamy też energię, ponieważ nie ma już potrzeby chłodzenia żywności, która i tak nigdy nie zostanie zjedzona.

Istnieje wiele sposobów na sprawienie, by klimatyzacja i chłodzenie były bardziej zrównoważone, nie tylko pod względem samej technologii, ale także pod względem zarządzania zużyciem energii. W zależności od kraju istnieją etykiety produkcyjne i certyfikaty klimatyzatorów pokojowych lub domowych lodówek, które mają oceny efektywności energetycznej. Pomocne może być również np. używanie inteligentnych termostatów w domach i biurach, które dostosowują klimatyzację do pory dnia i czasu ‘zajmowania przestrzeni’ przez ludzi.

Tekst: MZ