Powrót do przyszłości, Doctor Who, Terminator czy Seksmisja – na ekranie nie brakuje dzieł, w których istotną rolę odgrywają podróże w czasie. Ale czy są one możliwe także w realnym świecie? Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, należy wyjść od teorii względności Einsteina, która mówi o tym, że czas jest czwartą współrzędną czasoprzestrzeni, a jego upływ zależy od prędkości układu odniesienia, a więc – wbrew temu, co mogłoby się nam wydawać – nie jest stały. W zależności od okoliczności może przyspieszyć lub zwolnić – im bliżej do prędkości światła, tym wolniej płynie. Na tym opiera się zresztą słynny paradoks bliźniąt, w którym jeden bliźniak podróżuje po kosmosie z prędkością bliską do prędkości światła, a drugi pozostaje na Ziemi. Gdy w końcu się spotykają, drugi jest wyraźnie starszy.

Czas płynie wolniej również tam, gdzie jest duże pole grawitacyjne, czyli na przykład wewnątrz czarnej dziury.

Z teorii względności wynika, że podróże w czasie są możliwe i niepotrzebny jest do nich wehikuł, zwłaszcza jeśli chcemy się przekonać, co wydarzy się w przyszłości.

Kwestia podróży w przeszłość, z których tak często korzysta popkultura, jest jednak bardziej złożona. Metryka Gödla, czyli rozwiązanie równań ogólnej teorii względności Einsteina zaproponowane przez logika Kurta Gödela, przedstawia matematyczny opis podróży w czasie. Nie wiadomo jednak, jak miałoby do tego dojść. – Nawet gdybyśmy mieli znacznie większe możliwości technologiczne niż obecnie, wydaje się mało prawdopodobne, abyśmy byli w stanie celowo tworzyć zamknięte krzywe przypominające czas – mówi Emily Adlam, filozofka na Uniwersytecie Chapman w Kalifornii w USA.

Teoretycznie czasoprzestrzeń można złożyć jak kartkę papieru i się przez nią przebić, tworząc tunel czasoprzestrzenny.

Jednak to, że takie tunele są możliwe matematycznie nie oznacza, że rzeczywiście istnieją. A jeśli istnieją, mogą być niezwykle krótkotrwałe. Opisuje się je na przykład jako dwie czarne dziury, które się ze sobą połączyły – intensywne pole grawitacyjne szybko sprawia, że zapadają się pod swoim ciężarem. Poza tym istniejący tunel czasoprzestrzenny prawdopodobnie byłby zbyt mały, by zmieścił się w nim człowiek, a nawet bakteria. Teoretycznie mogłaby ten problem rozwiązać 'ujemna energia’, ale znowu – to tylko teoria.

Nie wygląda więc na to, abyśmy prędko odbywali podróże w przeszłość.

– Być może będzie to możliwe, ale niekoniecznie tak się stanie – mówi Barak Shoshany, fizyk teoretyczny z Uniwersytetu Brock w St. Catharines w Kanadzie. – Obecnie mamy po prostu niewystarczającą wiedzę i być może niewystarczające teorie.

Tekst: NS