Poziom głośności określa się w decybelach. Szept albo szelest liści to około 30 dB, cicha rozmowa ma ich już około 40, a nieco bardziej żywiołowa ponad 50. Za próg hałasu zagrażający naszemu zdrowiu uznaje się około 60-70 decybeli. Należy przy tym pamiętać, że decybele są nieintuicyjną skalą. Wzrost głośności o około 3 decybele oznacza podwojenie głośności, a wzrost odczytu o 10 decybeli to dziesięciokrotne zwiększenie natężenia dźwięku. 140 decybeli (startujący samolot) wcale nie jest wartością dwukrotnie większą niż 70 decybeli – to aż 10 mln razy większy hałas.

Najgłośniejszym zarejestrowanym dźwiękiem na Ziemi był wybuch wulkanu Krakatau w Indonezji w 1883 roku. Jego głośność określa się na podstawie relacji świadków i tego, gdzie wybuch był słyszalny oraz reakcji świadków – a słyszano go nawet 4 tysiące kilometrów dalej! Eksplozja była tak silna, że osobom w promieniu około 60 kilometrów hałas rozerwał bębenki. Jak głośny był wybuch? Poziom głośności szacuje się na około 300-350 decybeli. Jeżeli przyjąć dolną wartość, można uznać, że był on sto biliardów (100 000 000 000 000 000) razy silniejszy niż startujący samolot.

Poziom hałasu spotykany na co dzień w miastach wynosi około 70 dB. I wcale nie dotyczy on głośnych samochodów ciężarowych, przejeżdżającej karetki, hamującego tramwaju albo ruszającego metra – te osiągają od 80 do ponad 100 dB i często stanowią próg bólu. Wartość na poziomie powyżej 60 decybeli to poziom hałasu otoczenia, którzy towarzyszy nam cały czas. To ruch drogowy, głośne rozmowy na ulicach, korki, komunikacja miejska – miejski ambient.

Stolica Polski jest drugim najgłośniejszym miastem w Europie. Na niechlubnym podium znajduje się jeszcze Bratysława (pierwsze miejsce) i Paryż (trzecie).

Hałas na poziomie oscylującym wokół ‘bezpiecznej granicy’ jest niebezpieczny, bo trudno przed nim uciec. To tak, jakby próbować funkcjonować przy nieustannie włączonym telewizorze albo wypełnić skomplikowany wniosek w urzędzie, kiedy tuż obok ktoś cały czas głośno rozmawia przez telefon. Jeszcze gorzej mają osoby mieszkające w pobliżu najbardziej ruchliwych ulic, dworców kolejowych, dróg szybkiego ruchu, lotnisk, traktów kolejowych i regularnie użytkowanych stadionów, hal koncertowych albo amfiteatrów.

Jednak mieszkańcy takich miejsc często bagatelizują swoje położenie. Mówią, że ‘da się żyć’ albo, co gorsza, ‘można się przyzwyczaić’. Z tym że przyzwyczajenie się organizmu do hałasu nie polega na uodpornieniu się na jego działanie. Można podświadomie przestać zauważać pewien konkretny rodzaj hałasu, ale nie można uodpornić się na jego działanie. Długotrwała ekspozycja na podświadomie ignorowany hałas wcale nie jest mniej bezpieczna. Owszem, być może psychicznie jest ona mniej uciążliwa, ale należy pamiętać, że wysokie natężenie dźwięku powoduje reakcje fizjologiczne.

Photo by Ryoji Iwata on Unsplash.

Choć skala zanieczyszczenia hałasem jest olbrzymia, a jego efekty mogą być poważne, nie jesteśmy bezradni. Działania w tym zakresie idą z wielu stron: wliczają się do nich zarówno odgórne, rządowe restrykcje, jak i oddolne inicjatywy pojedynczych osób.

W wielu miastach wprowadza się strefy ciszy oraz ciche godziny. Te pierwsze polegają najczęściej na wycofaniu ruchu pojazdów z centrów miast, odnowieniu starych parków oraz tworzeniu nowych. Ciche godziny polegają natomiast na ograniczeniu hałasu w konkretnych godzinach w ciągu dnia, np. poprzez wyłączenie muzyki w centrach handlowych. Nowoczesne technologie umożliwiają także podjęcie jeszcze szerzej zakrojonych działań. Należą do nich specjalistyczne metody wykańczania powierzchni takich jak asfalt i elewacje budynków w taki sposób, aby pochłaniały jak najwięcej dźwięku. Dodatkowo niektóre miasta, jak np. Paryż, inwestują w technologie wykrywające hałas i określające jego konkretne źródła tak, aby łatwiej było je zwalczyć.

Oddolnie działania w tym zakresie mają znaczenie – można pilnować godzin ciszy nocnej, ale też szanować czas, który osoby w pobliżu mogłyby przeznaczyć na odpoczynek. Z tego powodu niemiecki rząd zakazał obywatelom koszenia trawników w niedziele. Nie trzeba jednak rządowych zaleceń, aby korzystać z urządzeń, które wytwarzają mniej hałasu. W specyfikacji sprzętów wykorzystywanych w gospodarstwach domowych producenci często podają konkretne dane dotyczące tego, jaki hałas generują ich produkty. Warto zwrócić na to uwagę, gdyż nawet pozornie niewielka różnica przełoży się na samopoczucie, jeżeli będzie odczuwana regularnie. Cichszy odkurzacz, ekspres do kawy albo mikser na pewno pomogą.

Zanieczyszczenie hałasem to także problem natury ekonomicznej. Najczęściej osoby, które są na niego narażone najbardziej, nie mogą sobie pozwolić na przeprowadzkę. Jeżeli nie możemy zmienić mieszkania, spróbujmy urządzić je tak, aby otoczenie było dla nas korzystne. Najlepszym miejscem na sypialnię jest najcichsze pomieszczenie w domu – najczęściej będzie ono po przeciwnej stronie budynku niż ulica czy tory tramwajowe.

Warto jednak postawić ciszę wysoko na liście priorytetów, którymi kierujemy się, wynajmując mieszkanie. W tym celu można odwiedzić potencjalne nowe lokum o różnych porach dnia i tygodnia oraz zapytać sąsiadów o poziom hałasu w okolicy. Na co dzień dobrym rozwiązaniem będzie także korzystanie ze stoperów, zatyczek do uszu albo słuchawek wytłumiających dźwięk w transporcie publicznym.

Skoro jednym z większych źródeł hałasu jest transport samochodowy – pod postacią samochodów osobowych, dostawczych oraz komunikacji miejskiej – to na pewno jest to pole, które wymaga zdecydowanych działań. Wliczają się w nie choćby unijne dyrektywy, które ograniczają hałas pracy silników w samochodach (jeżeli przesiądziemy się do ‘elektryków’ albo samochodów na wodór, mogą niedługo być zbędne). Jednak jako przykład konkretnych działań należy docenić paryski projekt ‘Medusa’.

Photo by Linda Yuan on Unsplash