Czy kreatywności można się nauczyć?
Kreatywność rzeczywiście można rozwijać, co potwierdzają liczne badania. Przypuszczenia, że kreatywność jest umiejętnością, którą można trenować, mają solidne podstawy w badaniach psychologicznych i edukacyjnych. Badania George’a Landa i Beth Jarmana przeprowadzone wśród dzieci, które były następnie wielokrotnie testowane w różnych odstępach czasu (w wieku 5, 10 i 15 lat), wykazały, że kreatywność można rozwijać. Wyniki badań pokazały, że dzieci w wieku przedszkolnym wykazywały znacznie wyższy poziom kreatywności, który stopniowo zmniejszał się w miarę starzenia się i przystosowywania do bardziej strukturalnego środowiska edukacyjnego.
Sugeruje to, że kreatywność jest obecna naturalnie, ale jej rozwijanie lub tłumienie zależy od środowiska.
Teresa Amabile z Harvard Business School wskazuje, że kreatywność można rozwijać przez skupienie się na „komponentach kreatywności”: ekspertyzie (wiedzy na temat dziedziny), umiejętnościach twórczego myślenia oraz motywacji. Amabile pokazała, że poprzez odpowiednie zadania i motywowanie, można znacznie zwiększyć produktywność twórczą osób. Robert Sternberg i jego teoria inwestycji w kreatywność sugeruje, że kreatywność można rozwijać przez „kupowanie nisko i sprzedawanie wysoko” w kontekście idei. Sternberg podkreśla, że kluczowe jest przyjmowanie nowych, często niepopularnych podejść i pracowanie nad nimi, aż staną się cenione.
Jak trenować kreatywność?
Różnorodność doświadczeń: Zachęcanie do zdobywania nowych doświadczeń i eksponowanie się na różne perspektywy sprzyja kreatywnemu myśleniu.
Każde nowe doświadczenie to potencjalny materiał do twórczego przetwarzania.
Ćwiczenia na myślenie dywergencyjne: Techniki takie jak burza mózgów, myślenie lateralne Edwarda de Bono czy techniki SCAMPER (Substitute, Combine, Adapt, Modify, Put to another use, Eliminate, Reverse) pomagają rozwijać umiejętność generowania wielu rozwiązań dla jednego problemu.
Czas na relaks i odpoczynek: Badania pokazują, że mózg często wpada na najbardziej kreatywne pomysły, gdy nie jest skoncentrowany na konkretnej czynności. Chwile odpoczynku, spacery czy medytacja mogą sprzyjać twórczym olśnieniom.
Twórcze hobby: Angażowanie się w działalność artystyczną, jak malowanie, pisanie czy gra na instrumencie, również może znacząco przyczynić się do rozwoju kreatywności.
Edukacja i nauka ciągła: Rozwijanie wiedzy w różnych dziedzinach zwiększa bazę, z której można czerpać inspiracje i łączyć informacje w nowe, innowacyjne sposoby.
Kreatywność nie jest więc statyczną cechą, lecz dynamiczną umiejętnością, którą można kształtować i rozwijać poprzez odpowiednie metody i podejścia.
Systematyczne stosowanie technik kreatywnego myślenia i tworzenie odpowiedniego środowiska sprzyjającego innowacjom może znacząco zwiększyć poziom kreatywności zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.