Facewatch #57 – 10 aktywistek i aktywistów z Trójmiasta, którzy zmieniają je na lepsze
![Facewatch #57 – 10 aktywistek i aktywistów z Trójmiasta, którzy zmieniają je na lepsze .get_the_title().](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2018/01/MGD.png)
Przedstawiamy wam nasz subiektywny wybór aktywistów miejskich z Trójmiasta, na których warto zwrócić uwagę.
1. Natalia Cyrzan
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/cy.jpg)
Animatorka kultury, kuratorka, działaczka i aktywistka, której projekty trwale zmieniły miasto. Jest absolwentką filologii angielskiej, studiowała aktorstwo i reżyserię w ramach stypendium na University of Northern Iowa w Stanach Zjednoczonych. Od lat związana z Instytutem Kultury Miejskiej, w którym pełni funkcję kierownika projektów. To ona powołała do życia Streetwaves – weekendową akcją miejską, która w latach 2008-2015 zwiastowała nadejście lata i odbywała się w takich dzielnicach jak Aniołki, Główne Miasto, Strzyża, Przymorze czy Orunia. Streetwaves zostało przekształcone w Odcinki – wydarzenie łączące w sobie muzykę, sztukę wideo, elementy teatru, performansu oraz innych dziedzin sztuki. Każdy Odcinek to wydarzenie site-specific, czyli w pełni zanurzone w miejscu, w którym się odbywa. Natalia Cyrzan jest także współautorką flagowego wydarzenia organizowanego każdej jesieni przez IKM, czyli festiwalu instalacji w przestrzeni miejskiej Narracje, w którym co roku tłumnie biorą udział nie tylko mieszkańcy Trójmiasta, ale i całej Polski.
2. Aleksandra Szymańska
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/szym.jpg)
Aleksandra Szymańska przyjechała do Gdańska z konkretnym planem – zrobić wszystko, żeby miasto zostało Europejską Stolicą Kultury 2016. W latach 2008-2011 była odpowiedzialna za strategię i zespół projektu Gdańsk i Metropolia – Europejska Stolica Kultury 2016. Plan się niestety nie powiódł, ale Szymańska w mieście została na dobre. Biuro Gdańsk i Metropolia na trzy miesiące przed finałem konkursu zyskało status samorządowej instytucji kultury o nazwie Gdańsk 2016. Od marca 2012 roku działa jako Instytut Kultury Miejskiej, a na czele instytucji stanęła właśnie Ola Szymańska. Razem ze swoim prężnym zespołem od lat organizuje wiele wydarzeń, które trwale zmieniły i wciąż zmieniają Gdańsk. Powstałe podczas kandydatury Gdańska do tytułu ESK 2016 projekty mają swoją kontynuację pod szyldem Instytutu. To m.in. Festiwal Narracje, nagroda literacka i festiwal Europejski Poeta Wolności, akademia Active Citizens, Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki, a także nowe inicjatywy, jak Opera na Targu Węglowym, Festiwal Literatury dla Dzieci, Metropolitanka oraz wiele spotkań, warsztatów i debat, które w ciągu tygodnia odbywają się w IKM.
3. Jacek Wielebski, założyciel i inicjator projektów Stowarzyszenia Traffic Design
![jacek](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/27267017_1813588272007434_193715307_o.jpg)
Traffic Design od lat walczą w imię dobrego designu. To organizacja pozarządowa, której głównym celem jest działanie na rzecz przestrzeni publicznej, edukacji kulturalnej i artystycznej oraz sztuki użytkowej. Wśród członków stowarzyszenia są graficy i malarze, architekci i urbaniści, reprezentanci nauk humanistycznych, miejscy aktywiści i animatorzy kultury. My, jako jego twarz, wyróżniliśmy Jacka Wielebskiego – założyciela.
Ich flagowym projektem jest odbywający się w Gdyni festiwal Traffic Design, który z lokalnego wydarzenia stał się wydarzeniem międzynarodowym na styku graffiti, street artu i muralizmu.
Stoją także za projektem nowych szyldów gdyńskich lokali rzemieślniczych, odnowili stację SKM Gdynia-Redłowo, nadając jej nowy, świeży charakter, a w ostatnim czasie swoimi minimalistycznymi i modernistycznymi projektami walczą z gdyńską pastelozą. Sami o sobie piszą, że sprzeciwiają się wizualnej i architektonicznej bylejakości i chcą propagować społeczną odpowiedzialność za estetykę i dostępność miasta.
4. Michał Grubman i Anna Kądziela-Grubman
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/michał-grubman-ania-kadziela-grubman-fot.-roman-jocher.jpg)
Ich stowarzyszenie Hamulec Bezpieczeństwa dostarcza mieszkańcom Trójmiasta filmowych wrażeń przez cały rok. Od 1999 roku, jeszcze jako nieformalna grupa działająca przy Towarzystwie Przyjaciół Sopotu, organizowali dyskusyjne kluby filmowe, przeglądy i działali na rzecz promocji sztuki filmowej. Ich flagowy projekt to Sopot Film Festival, który jest jednym z najważniejszych filmowych wydarzeń w Trójmieście. W programie co roku znajdują się produkcje nagradzane i wyświetlane na największych festiwalach filmowych. Ponadto w każde wakacje Grubmanowie nie pozwalają kinomanom na nudę i organizują pokazy filmowe w nietypowych miejscach – na plaży w Gdyni, na dachu Teatru Szekspirowskiego z widokiem na dachy gdańskich kamienic czy na łóżkach wystawionych na parkingu samochodowym przed sklepem meblowym.
5. Łukasz Piesiewicz, prezes stowarzyszenia Miasto Wspólne
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/16996392_850430668429094_5289024453904647528_n.jpg)
Jak pisze sam Piesiewicz, jego pierwsze stowarzyszenie, Starowiejska, zaczęło się od „ściemy ze
strony miasta, że ulica [Starowiejska w Gdyni] ma szansę być wyremontowana”. Stowarzyszenie Starowiejska, które zabiegało o to, aby ulica była strefą współdzieloną przez zmotoryzowanych i pieszych, przekształciło się w stowarzyszenie Miasto Wspólne, działające na rzecz całej Gdyni, a dokładniej – na rzecz harmonijnego i zrównoważonego transportu. To jeden z najmłodszych ruchów miejskich w Trójmieście, ale o ich działaniach zaczęło się już mówić. Jedną z najgłośniejszych inicjatyw MW był pomysł uruchomienia linii Szybkiej Kolei Miejskiej do gdyńskiego Oksywia. Profil „SKM do Północnej Gdyni” doczekał się na Facebooku 4,5 tys. polubień. Miasto Wspólne postuluje także o zwiększenie kursów Pomorskiej Kolei Metropolitalnej do Gdyni.
6. Magdalena Kalisz
![fot. Marta Sasinowska practicestudies.com](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/134A8144-2.jpg)
Magdalena Kalisz osiem lat spędziła poza Polską, podróżując i pracując głównie w branży turystycznej. Przemierzyła pięć kontynentów i zwiedziła ponad 60 krajów. W Gdańsku jest od niedawna, ale dała się już poznać jako bardzo aktywna działaczka i organizatorka. Współtworzy gdańską Sztukę Wyboru, jedno z najciekawszych i najbardziej oryginalnych miejsc w Garnizonie Kultury, księgarnio-kawiarnię, w której mieści się sklep z designem, galeria sztuki i przestrzeń warsztatowo-wykładowa. Była kuratorką wystaw „Ogarnij Miasto” podczas Wawa Design Festiwal 2013 i 2014 oraz Gdynia Design Days 2014, jest także współautorką subiektywnych przewodników „Ogarnij Miasto”. Kreuje wydarzenia promujące kulturę, sztukę, literaturę i dizajn. Prowadzi spotkania autorskie, organizuje wystawy, targi (Gdańskie Targi Książki) i warsztaty (Sztuka Fotografowania). Mieszkańcom Trójmiasta nie pozwala się nudzić.
7. Karol Spieglanin, prezes stowarzyszenia Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/karol-spieglanin.jpg)
Jest absolwentem biznesu elektronicznego na Akademii Morskiej w Gdyni oraz zarządzania na Politechnice Gdańskiej, z zamiłowania aktywnie działa na rzecz polepszenia Gdańska. Angażuje się w działania służące reurbanizacji, rewitalizacji i aktywnej mobilności w mieście, działał na rzecz ochrony dziedzictwa terenów postoczniowych. Stowarzyszenie Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej, na czele którego stoi, jest dziś jednym z najważniejszych ruchów miejskich w Gdańsku. Tworzący je architekci, urbaniści i ekonomiści działają wspólnie już od ponad 10 lat. Zabierali głos w sprawie trójmiejskich inwestycji i wraz z mieszkańcami zastanawiali się, jak ożywić gdańskie Śródmieście, które przez turystów określane jest mianem „centrum”.
8. Alicja Jabłonowska i Kuba Łukaszewski (100cznia)
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/alicja-jabłonowska-i-kuba-łukaszewski-2-fot.-facebook.jpg)
Przyjechali do Gdańska z Londynu z konkretnym pomysłem – na terenach postoczniowych, w miejscu wyburzonej modelarni, chcieli stworzyć coś na wzór londyńskiego Pop Brixton, czyli kontenerowego zagłębia start-upów i małych firm. Gdańska 100ccznia w ciągu kilku tygodni stała się jednym z najmodniejszych miejsc. To pierwszy w Polsce obiekt zrobiony z kontenerów przemysłowych. Łącznie jest 17 i każdy z nich Alicja i Kuba wybierali osobiście. W kontenerach swoje siedziby miały m.in. studio tatuażu, sklep z winylami, pizzeria, knajpa z sycylijskim street-foodem czy różnej maści bary. Między kontenerami powstało patio, pojawiły się hamaki i leżaki. Jako że Gdańsk leży nad morzem, nie mogło zabraknąć też prywatnej plaży. W 100czni Alicja z Kubą zorganizowali wiele koncertów, od muzyki jazzowej po elektroniczną czy wieczory z muzyką taneczną. To na ich patio prezydent Gdańska zainicjował akcje społeczną „Łączy nas Gdańsk”. Na okres jesienno-zimowy zawiesili swoją działalność, ale już szukają partnerów, z którymi w następnym sezonie uda się tworzyć to tętniące życiem miejsce.
9. Roger Jackowski i Michał Błaut (Rowerowa Metropolia)
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/gda.jpg)
Twórcy Gdańskiej Kampanii Rowerowej, która niedawno zmieniła nazwę na Rowerowa Metropolia. Od lat integrują rowerową społeczność Trójmiasta, organizując wiele wydarzeń. Najważniejszym z nich jest Trójmieście Wielki Przejazd Rowerowy – największa i najstarsza impreza rowerową w Polsce, w której co roku uczestniczy ok. 10 tys. rowerzystów z Trójmiasta i okolic. Nie jest to jednak zwykły przejazd, bowiem na koniec przyznawane są nagrody i antynagrody dla samorządowców za prowadzoną politykę rowerową. To m.in dzięki zaangażowaniu Rowerowej Metropolii poprawiła się jakość i zwiększyła się ilość ścieżek rowerowych w mieście, a Gdańszczanie tak często wsiadają na rower.
10. Lidia Makowska
![](https://www.fpiec.pl/wp-content/uploads/2018/01/lidia-makowska.jpg)
Prawdopodobnie nie ma w Gdańsku osoby, która nie zna Lidki Makowskiej. Jest aktywistką, ekspertką ds. polityki kulturalnej, działaczką społeczną i miłośniczką gdańskiego Wrzeszcza (jest radną dzielnicy i prowadzi profile na Facebooku: Wrzeszcz Górny: forum mieszkańców i wrzeszcz.info.pl). Sprawy miejskie i społeczne nie są jej obce: aktywnie walczy o prawa mieszkańców, prawa kobiet (Trójmiejska Akcja Kobieca), o ochronę dziedzictwa gdańskiej Stoczni. Jak sama o sobie pisze „Upomina się – korzystając z teorii Henri Lefebvre’a – o prawa mieszkańców do miasta i rzeczywistą partycypację we współzarządzaniu przestrzenią i budżetem miejskim”. Działa na rzecz edukacji miejskiej oraz kulturalnej i kształci postawę krytycznej refleksji w sprawach miejskich.
Tekst: Małgorzata Muraszko