Większość z nas, chociaż raz w życiu, miała uczucie, że wydarzenia, w których uczestniczy, już się kiedyś wydarzyły. Nauka na wiele sposobów próbowała wyjaśnić, jakie jest źródło tego ulotnego stanu – co ciekawe już dawno temu ustalono, że doświadczenie deja vu zlokalizowane jest w części mózgu, która jest związana z niektórymi rodzajami napadów padaczkowych.

Zespół badawczy z Colorado State University pod kierownictwem profesor psychologii poznawczej Anne Cleary postanowił raz jeszcze przeanalizować niemal stuletnią hipotezę Alana Browna nazywaną 'hipotezą znajomości gestalt’. Zakłada ona, że déjà vu pojawia się, gdy zachodzi przestrzenne podobieństwo między obecną sceną a sceną, której nie pamiętamy.

Innymi słowy, ta nowa przestrzeń mogłaby być podobna do innej, w której byliśmy, ale której świadomie nie pamiętamy. Może to dotyczyć ustawienia mebli, obecności konkretnych obiektów, przedmiotów i ludzi. Układ elementów może dać początek podobnej strukturze, która każe nam myśleć, że byliśmy w danym miejscu wcześniej.

Naukowcy postanowili przetestować hipotezę, wykorzystując możliwość 'umieszczania’ ludzi w scenach za pomocą wirtualnej rzeczywistości. Przy użyciu technologii odtworzyli środowiska i swobodnie nimi manipulowali – niektóre miały taki sam układ przestrzenny, w innych zmieniano obiekty, kolejne były całkowicie odrębne.

Ustalono, że uczucie déjà vu pojawiało się częściej, gdy badani znajdowali się w scenie, która miała taki sam układ przestrzenny elementów, jak poprzednia, którą już widzieli, ale nie pamiętali. Potwierdza to zatem, że podobieństwo przestrzenne jest co najmniej jednym z czynników, które sprawia, że w mózgu dochodzi o jakiejś reakcji i powstaje wrażenie, że 'to już było’. Badania są kontynuowane.

Tekst: AC
Zdjęcie: Christopher Ott/Unsplash