W ubiegłym tygodniu przedstawiciele państw członkowskich Unii Europejskiej zawarli wstępne porozumienie z Parlamentem Europejskim w sprawie mechanizmu warunkowości i praworządności w budżecie UE.

Chodzi o skuteczniejsze dyscyplinowanie państw łamiących praworządność i nieposiadających niezależnego sądownictwa – w takich przypadkach UE mogłaby wstrzymać dopływ funduszy do danego kraju.

Pomysł ten nie przypadł jednak do gustu polskiemu rządowi. Premier Mateusz Morawiecki już kilka dni temu wystosował list do liderów Unii Europejskiej, w którym zapowiada, że jeśli zapis nie zostanie zmieniony, Polska zawetuje unijny budżet. – Uznaniowe mechanizmy, oparte na arbitralnych, politycznie motywowanych kryteriach, nie mogą zostać zaakceptowane, bo nie uwzględniają one istotnych, merytorycznych aspektów prawa europejskiego – tłumaczy premier. Przeciwko powiązaniu funduszy europejskich z praworządnością są także Węgry.

Morawiecki zapowiada weto wobec budżetu europejskiego, którego Polska jest największym beneficjentem. Szukam właściwego słowa.

— Donald Tusk (@donaldtusk) November 12, 2020

Porozumienie musi jeszcze zostać zaakceptowane na sesji plenarnej przez rządy państw UE i Parlament Europejski. Porozumienie budżetowe składa się z czterech filarów: wieloletnich ram finansowych, Funduszu Odbudowy, który ma pomóc krajom UE w wydostaniu się z zapaści gospodarczej (oba przyjmowane jednomyślnie), budżetu na rok 2021, a także rozporządzenia wiążącego budżet z praworządnością, które przyjmowane jest zwykłą większością głosów. Tak więc de facto Polska i Węgry mogą zagłosować przeciwko ostatniemu rozporządzeniu, ale jeśli podobnie nie zagłosuje większość państw (a na to się nie zanosi), to nie osiągną swego celu. Dlatego jedyną możliwością pozostaje zawetowanie całego 7-letniego budżetu, jako że tutaj konieczna jest zgoda wszystkich państw członkowskich.

W ramach unijnego budżetu dla Polski przeznaczone jest 160 mld euro na wyrównywanie poziomów życia wszystkich mieszkańców wspólnoty.

Zdjęcie główne: Guillaume Périgois / Unsplash
Tekst: NS