W 2021 roku gaz ziemny odpowiadał za blisko 27 proc. całkowitego zużycia energii w Niemczech, głównie na cele ciepłownicze i przemysłowe oraz w znacznie mniejszym stopniu (około 15 proc.) na produkcję energii elektrycznej. Niemcom udało się szybko zmniejszyć swoją zależność od rosyjskiego gazu od czasu inwazji z ok. 55 proc. w lutym do ok. 35 proc. w maju 2022 roku. Nadal jednak stoją przed poważnym wyzwaniem zastąpienia pozostałej części alternatywnymi źródłami.

Jeśli Rosja całkowicie odetnie dostawy przez Nord Stream 1, władze w Niemczech będą miały do 24 godzin na wykrycie, że rurociąg jest pusty. Sprawna reakcja strony niemieckiej zależy od poziomu konsumpcji w przypadku odcięcia podaży, od stanu napełnienia niemieckich magazynów gazu i od dostępnych substytutów z innych krajów. Decyzja o tym, czy Niemcy będą musiały ogłosić stan wyjątkowy, czy nie, będzie musiała zostać podjęta szybko, aby zapobiec zamieszaniu na rynku.

Magazyny gazu stanowią swego rodzaju system buforowy dla rynku gazu. Im pełniejsze są w momencie ewentualnego zatrzymania dostaw, tym lepiej. Pełne magazyny mogłyby pokryć około 1/4 rocznego zapotrzebowania Niemiec. Jednak pod koniec lipca poziom napełnienia wynosił około 67 procent. Nowe prawo głosi, że niemieckie magazyny muszą zostać zapełnione do 75 proc. do 1 września, a do 1 listopada aż do poziomu 95 proc.

Rządy europejskie coraz częściej zwracają się do Stanów Zjednoczonych o dostarczanie większych ilości droższego gazu. Również Wielka Brytania mogłaby wykorzystać kryzys, zwiększając eksport gazu ziemnego do UE. Eksport towarów z UK do UE wzrósł w kwietniu trzeci miesiąc z rzędu do 16,4 mld funtów, co jest najwyższym miesięcznym poziomem w cenach bieżących od czasu rozpoczęcia zbierania takich danych w 1997 roku. Rządy europejskie starają się też pozyskać więcej gazu z Norwegii i Azerbejdżanu oraz zwiększyć wykorzystanie energii odnawialnej.

Zdjęcie: ABACA

Hanower jest pierwszym dużym miastem europejskim, które zaczęło dokonywać znaczących cięć w zużyciu energii, aby przygotować się na możliwy zimowy kryzys gazowy. Celem miasta jest zmniejszenie zużycia energii o 15 procent, dostosowując je do niedawnego porozumienia Unii Europejskiej w sprawie racjonowania energii i odzwyczajenia się od uzależnienia od rosyjskiego gazu. Oznacza to wyłączenie ciepłej wody w obiektach miejskich, takich jak baseny, hale sportowe i siłownie, zmuszając ludzi do mycia się w zimnej wodzie. Miasto wyłącza również oświetlenie zewnętrzne w muzeach, budynkach miejskich i innych miejscach publicznych w mieście oraz wyłącza wszystkie publiczne fontanny. Od października do marca maksymalna temperatura w większości budynków użyteczności publicznej w mieście ma wynieść maksymalnie 20 stopni Celsjusza. Zostanie ona jeszcze obniżona do 15 stopni w halach sportowych i salach gimnastycznych oraz między 10-15 stopni w transporcie publicznym i magazynach. Wyjątkiem od tych wszystkich ustaleń będą szkoły i szpitale.

W przypadku poważnego kryzysu gazowego tak zwani ‘odbiorcy chronieni’ będą traktowani priorytetowo, jeśli zostanie wprowadzone racjonowanie gazu. Należą do nich gospodarstwa domowe, małe firmy, takie jak piekarnie, supermarkety, oraz podstawowe usługi socjalne, takie jak szpitale, szkoły, posterunki policji czy producenci żywności. Przedsiębiorstwa posiadające tak zwane ‘umowy z przerwami’ byłyby pierwszymi, które ograniczyłyby dostawy gazu, gdyby wprowadzono racjonowanie, a następnie elektrownie gazowe, które nie są niezbędne dla stabilności sieci. Kolejni są duzi odbiorcy przemysłowi, którzy w 2021 roku odpowiadali za około 37 proc. zapotrzebowania na gaz w kraju.

Niemiecka Agencja ds. Sieci (Bundesnetzagentur) ostrzegła, że nawet tymczasowy regionalny brak dostaw gazu może mieć trwałe skutki dla prywatnych gospodarstw domowych. Gdy tylko ciśnienie w określonym regionie spadnie poniżej minimalnego progu, setki tysięcy kotłów gazowych automatycznie się wyłączą i będą musiały być uruchamiane ponownie przez wykwalifikowany personel. Prawie połowa z 43 milionów gospodarstw domowych w Niemczech jest ogrzewana gazem ziemnym.

Zdjęcie: Unsplash