Partie Zielonych rozwinęły się na fali radykalnego aktywizmu społecznego, zwłaszcza studenckich protestów lat 60. i ruchu antyatomowego lat 70. i 80. XX wieku. Ich wejście do głównego nurtu polityki, szczególnie w Europie, dało im znaczący wpływ, ale ujawniło też podziały w społeczeństwie dotyczące niestosowania przemocy, polityki energetycznej i ekonomii.

Zieloni obserwują obecnie wzrost poparcia w wielu krajach, ponieważ klimat staje się głównym problemem, na który zwracają uwagę wyborcy, ale przyszłość tych partii w kontekście globalnej polityki nadal nie jest jasna.

Odkąd fińska Partia Zielonych jako pierwsza w UE weszła do europejskiego rządu w 1995 roku, podobne partie w innych państwach przekształciły się z radykalnych outsiderów w ostoję rządu. Zieloni na całym świecie ewoluowali od ekologów zajmujących się pojedynczymi kwestiami do szeroko zakrojonych partii politycznych, zdolnych do wygrywania wyborów i zasiadania na najwyższych szczeblach władzy.

Zieloni współtworzą obecnie koalicje rządowe w sześciu krajach UE: Austrii, Belgii, Finlandii, Niemczech, Irlandii i Luksemburgu.

W 2019 roku fińska Partia Zielonych zdobyła 20 miejsc w parlamencie, najwięcej w historii. Dołączyła do rządu w ramach umowy z 4 innymi partiami. We wrześniu tego samego roku w przedterminowych wyborach austriacka Partia Zielonych zdobyła prawie 14 proc. głosów i 26 miejsc w parlamencie. Zieloni po raz pierwszy weszli do rządu, dołączając do konserwatywnej koalicji w zamian za silniejszą politykę klimatyczną. Rok później irlandzka Partia Zielonych odnotowała najlepszy w historii wynik w wyborach, zdobywając tym samym 12 mandatów i zajmując pozycję lidera w rozmowach koalicyjnych.

Dzień, w którym niemiecka Partia Zielonych weszła do koalicji w 2021 roku, został okrzyknięty przełomowym momentem dla środowiska.

Ponieważ zmiana klimatu jest palącym problemem, a tradycyjne partie nie wykazują większego poparcia dla różnych ekologicznych alternatyw, Zieloni są w stanie odegrać większą rolę niż kiedykolwiek. W Niemczech, czwartej co do wielkości gospodarce świata, zajmują jedne z najwyższych stanowisk w rządzie, w tym w ministerstwie spraw zagranicznych. Stoją też na czele nacisków na silniejsze poparcie dla Ukrainy w następstwie rosyjskiej inwazji. Jednak nadal są podzieleni w takich kwestiach jak energia jądrowa, siła militarna, polityka zagraniczna oraz współpraca z partiami prawicowymi i populistycznymi.

Zwolennicy niemieckiej Partii Zielonych mieli nadzieję, że politycy spełnią swoje obietnice i zajmą twarde stanowisko w sprawie paliw kopalnych. Niestety Zieloni zgodzili się na to, by RWE (największy niemiecki koncern energetyczny) wybudował w Lützerath nową kopalnię węgla. Od czasu tych wydarzeń aktywiści klimatyczni zwrócili się przeciwko nim – postrzegając kopalnię jako symbol kompromisów, na które politycy tej partii byli gotowi pójść, aby dalej wspinać się po drabinie politycznej.

Gdy protestujący w Lützerath zaczęli być uciszani przez policję, lokale Partii Zielonych w całym kraju zostały zdewastowane – wybijano szyby, a we Flensburgu aktywiści wdarli się do biura okręgowego polityka Zielonych Roberta Habecka, odmawiając wyjścia. W Düsseldorfie 250 kg węgla brunatnego – takiego, jaki RWE planuje wydobywać w Lützerath – wysypano na ulicę przed regionalną siedzibą Partii Zielonych. Jeden z protestujących przyniósł drewniany krzyż, aby symbolicznie pogrzebać zielone ideały.

Te wydarzenia oficjalnie zerwały więzi między Partią Zielonych a ruchem ekologicznym, który w zasadzie ją stworzył.

Niemieccy politycy Zielonych nie są jedynymi, którzy zostali zmuszeni do podejmowania decyzji, które zrażają ekologów. Austriacka minister ds. zielonej energii, Leonore Gewessler, zaproponowała zastąpienie rosyjskiego gazu węglem, aby przetrwać zimę – sugestia ta została jednak odrzucona przez większość parlamentarną. W styczniu wstrzymano również transport w Wiedniu, ponieważ aktywiści blokowali drogi przez dwa tygodnie, grożąc kolejnymi protestami, jeśli rząd nie zrobi nic więcej w walce z kryzysem klimatycznym.

Zielone partie polityczne odzwierciedlają szerszy ruch społeczny dążący do reorientacji cywilizacji w kierunkach, które według ich zwolenników są bardziej zrównoważone i humanitarne. Ich troska o środowisko zaczęła się od sprzeciwu wobec energii jądrowej, ale rozszerzyła się na zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie i rolnictwo przemysłowe.

Według sieci Global Greens istnieje blisko osiemdziesiąt pełnoprawnych partii zielonych.

Zieloni generalnie wyrażają sprzeciw wobec wojny i przemysłu zbrojeniowego, zwłaszcza broni jądrowej, sceptycyzm wobec globalnych układów handlowych i konsumpcyjnego społeczeństwa przemysłowego, preferują zdecentralizowane podejmowanie decyzji i lokalność oraz zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości społecznej, równości rasowej i ekonomicznej oraz wzmocnienia pozycji kobiet.

Tekst: MZ
Zdjęcie główne: niemiecka Partia Zielonych/fot. Rasmus Tanck