Szukając źródeł europejskiej kultury, wypada cofnąć się do starożytnej Grecji, której kultura była inspiracją dla wielu twórców w różnych epokach, a także i dziś jej dziedzictwo powraca jak bumerang zarówno w popkulturze, jak i w tzw. kulturze wysokiej.

Nasze miasta są wypełnione budowlami i dziełami sztuki odwołującymi się w mniejszym lub większym stopniu do greckiej estetyki.

Nie byłoby tego wszystkiego bez państw-miast, rozwijających się na obszarze hellenistycznym od II tysiąclecia p.n.e. Choć były zawsze skłócone i często toczyły walki pomiędzy sobą, ośrodki te łączyła kultura: wspólna wiara i obrzędy religijne, nadające formę i rytm życiu społecznemu. Misteria na cześć bogów czy uroczyste panhelleńskie zawody na chwałę miast – to właśnie wtedy starożytni Grecy spotykali się, by wspólnie świętować ponad podziałami.

Do ich konstrukcji wykorzystywano marmur, łatwo dostępny na Półwyspie, a rozmachu i elegancji dodawały im rzędy kolumn, które Grecy innowacyjnie umieszczali na zewnątrz budynków. Ozdabiały je posągi bóstw opiekuńczych, często odlewane z brązu, ale także kute w kamieniu, który był bogato kolorowany (kolory greckich posągów nie zachowały się do dzisiaj, stąd powszechne wyobrażenie, że były one białe). Greckie rzeźby zdumiewały ówczesnych ludzi ze względu na anatomiczną doskonałość, warto jednak pamiętać, że nie były one realistyczne. W starożytnej Grecji nie istniało pojęcie portretu w dzisiejszym rozumieniu; sztuka miała przedstawiać raczej to, co dla oka niewidoczne – a więc nadprzyrodzoną naturę bogów lub piękno ducha ówczesnych herosów. Były to więc typy idealne, których doskonałość akcentowano przez ukazywanie ich nagiego ciała.

Tekst: Karolina Plinta

8. Fragment Partenonu.

Kariatydy na Erechtejonie na Akropolu – dla Greków kolumnami mogły być też figury ludzkie – kobiece to kariatydy, których nazwa wywodzi się od kobiet z wsi Karyai. Za sprzyjanie Persom wieś została zburzona, a jej kobiety zostały wzięte w niewolę i zmuszone do ciężkiej pracy. Męskim odpowiednikiem kariatyd są atlanci.