To oczywiście nie jest zdziwieniem dla nikogo, kto choćby w niewielkim stopniu śledzi dyskurs wokół mitygacji zmian klimatycznych. Odejście od węgla i pozostałych paliw kopalnych jest absolutnie kluczowe, jeśli chcemy móc z nadzieją spojrzeć w przyszłość. Autorzy raportu precyzują, że zużycie paliw kopalnych powinno osiągnąć swój szczyt w 2025 roku i do końca tej dekady spaść o 43 proc. – tylko tak będziemy w stanie ograniczyć wzrost temperatur do 1,5 stopnia Celsjusza.

Tymczasem jednak bardzo szybko zużywamy swój 'budżet węglowy’. I nic dziwnego, bo wiele sektorów – od transportu, przez budownictwo, po transport – polega właśnie na paliwach kopalnych. I wszystkie one bez wyjątku dokonać będą musiały redukcji. Wiele sektorów musi poprawić swoją efektywność energetyczną, ściąć emisje i przejść na zieloną energię, przy czym transformacja ta powinna poprawić jakość naszego życia.

Potrzebę odejścia od węgla podkreśliła także wojna w Ukrainie. Niedawno pisaliśmy o tym, że choć wprowadzono sankcje, w ciągu pierwszych sześciu tygodni wojny Rosji z Ukrainą kraje Unii Europejskiej kupiły od Rosji paliwa kopalne warte aż 18 mld euro.

Photo by Dylan Hunter/Unsplash

Po raz pierwszy w historii raport IPCC koncentruje się w tak dużej mierze na naukach społecznych (tu pisaliśmy szerzej o tym, dlaczego nauki społeczne mogą się okazać tak istotne w walce z kryzysem klimatycznym). Pomysłów dotyczących tego, w jaki sposób zmniejszyć zapotrzebowanie ludzi na energię, jest cała masa. Szkopuł w tym, że muszą być one precyzyjnie dopasowane do warunków panujących w konkretnych miejscach. I nie chodzi tylko o warunki klimatyczne, ale też o sposób życia ludzi, istniejące tradycje, podziały płciowe, nierówności finansowe. – Musimy być dużo lepsi w monitorowaniu, ocenie i poznawaniu tego, co da się zaadoptować, a co nie. Byliśmy bardzo dobrzy w monitorowaniu, gdzie wydaliśmy pieniądze. Poświęciliśmy znacznie mniej czasu na analizowanie ich wpływu, ponieważ znacznie trudniej jest wykonać tę pracę – wyjaśnia jeden z autorów raportu IPCC, Edward Carr, amerykański geograf i antropolog z Clark University.

Niskoemisyjna dieta, czyli odejście od mięsa i artykułów pochodzenia zwierzęcego, a także przyjazne środowisku miasta i środki transportu są w stanie sprawić, że emisje spadną do 2050 roku o 40-70 proc. Aby tak się jednak stało, działania muszą być precyzyjnie dopasowane do konkretnych społeczności i ich potrzeb.

Photo by Charlie Solorzano/Unsplash

Kto ma największy ślad węglowy? Najbogatsi. Szacuje się, że bogata osoba przyczynia się do wyemitowania do atmosfery nawet 25 razy więcej dwutlenku węgla niż przeciętny mieszkaniec Stanów Zjednoczonych. To jednak nie wszystko: zaledwie 1 proc. najbogatszych mieszkańców globu emituje więcej dwutlenku węgla niż biedniejsza połowa globu.

Generalnie działa zależność, że im jesteśmy bogatsi, tym większy jest nasz ślad węglowy. Według IPCC 10 proc. gospodarstw domowych o najwyższych emisjach na mieszkańca odpowiada za 35-45 proc. emisji gazów cieplarnianych we wszystkich gospodarstwach domowych. Osoby naprawdę bogate mają więcej samochodów, więcej rezydencji i więcej konsumują. Do tego dochodzi kolejny grzech bogaczy: częste loty, a w szczególności prywatne odrzutowce. Co może w tym pomóc? Na przykład podatek od luksusowych produktów wysokoemisyjnych.

Jednak wyższy status społeczno-ekonomiczny to nie tylko wyższe emisje, ale też więcej sposobów na to, by je ograniczać – podkreśla IPCC. – Osoby zamożne przyczyniają się nieproporcjonalnie do wyższych emisji, ale mają wysoki potencjał redukcji emisji przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu dobrostanu i przyzwoitego standardu życia. Myślę, że istnieją osoby o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym, które są w stanie zmniejszyć swoje emisje, stając się wzorem do naśladowania niskoemisyjnego stylu życia, decydując się na inwestowanie w niskoemisyjne firmy i możliwości oraz lobbując za rygorystyczną polityką klimatyczną – powiedział prof. Patrick Devine-Wright, główny autor IPCC z University of Exeter.

Photo by Jakob Rosen/Unsplash
Tekst: NS