Muzeum Woli przygotowało niezłą wystawę, która dla jednych będzie podróżą w czasie (sprawdźcie czy nie ma Was na zdjęciach i filmach), dla innych dość ciekawym odkryciem historii klubowej stolicy. 'EUFORIA’, bo o niej mowa startuje już 9 maja i potrwa do 15 grudnia 2024 roku. Możecie na niej zobaczyć zdjęcia i filmy pokazujące ewolucję warszawskiej sceny klubowej od momentu upadku komunizmu aż do wejścia do Unii Europejskiej . To więcej niż retrospekcja – to próba zrozumienia, jak klubowa kultura wpłynęła na miasto.

Ewolucja warszawskich klubów jest fascynująca – od niezależnych inicjatyw takich jak Fugazi, Filtry czy CDQ, które korzystając z atmosfery wolności, przyciągały pionierskie energie i entuzjazm epoki. W XXI wieku na scenę wkroczyły klubokawiarnie jak Le Madame i Chłodna 25, które stały się nie tylko centrami rozrywki, ale także ważnymi miejscami zaangażowania społecznego i kulturalnego.

Warszawska scena klubowa odzwierciedlała zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze po 1989 roku – Konrad Schiller, kurator wystawy.

Kluby wpłynęły na rozwój clubbingu i związanej z nim sceny muzycznej, ale były również przyczółkami kultury niezależnej – teatru, sztuk wizualnych, literatury oraz miejscami dalece inkluzywnymi i nienormatywnymi.

W Warszawie po 1989 roku wszystko było możliwe. Klub Fugazi w dawnym kinie W-Z działał przez zaledwie 11 miesięcy, od 10 stycznia do 2 grudnia 1992 roku. Historia Fugazi to 150 wydarzeń i 350 zespołów, dwie sceny i drzwi otwarte niemal przez całą dobę. W klubie Kult dał czterogodzinny koncert, debiutowały m.in. Wilki, a Maanam zaliczył powrót.

Wszystko w punkowej estetyce DIY. Kolorowe, psychodeliczne murale i obrazy zdobiące proste, modernistyczne wnętrze stworzyli Robert Brylewski i Krzysztof 'Kain’ May. W Fugazi działał Jurek Owsiak, który zorganizował wydarzenie 50 rock’n’rolli na 1 maja. Podczas koncertu 15 zespołów odbyła się zbiórka pieniędzy na działalność Monaru. Swoista zapowiedź Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Klub Filtry wprowadzał do stolicy muzykę elektroniczną od 1992 do 1994 roku. W piwnicy i kotłowni instytutu maszyn matematycznych odbywały się pierwsze imprezy techno i klubowe rave’y, ale także koncerty i happeningi. Na styku muzyki i performansu intensywnie działa grupa Drastic Dracula Movement (Xawery Żuławski, Michał Englert, Michał Szałajski, Mateusz Szlachtycz i Michał Rogalski). Fugazi i Filtry, choć szybko zniknęły z klubowej mapy Warszawy, stały się legendą i punktem wyjścia.

Polski rap i hip-hop rozwijały się w latach 90. w niesamowitym tempie. Wraz z coraz większą liczbą składów, a przede wszystkim słuchaczy, kultura hiphopowa zaczęła tworzyć oficjalne miejscówki. Dwa kluczowe dla tego środowiska kluby poza Remontem to Alfa i Paragraf 51 (później pod nazwą Fresh). W tych miejscach formowało się warszawskie środowisko skejtowo-hiphopowe.

Piekarnia i CDQ w końcówce lat 90. to początek działalności miejsc, które na dłużej zostały na klubowej mapie Warszawy (część szybko odeszła jak H20, ale pozostały w sercach klubowiczów).

Piekarnia serwowała house, breakbeat, acid jazz i naleśniki z nutellą o 5 rano. Bartek Winczewski i DJ Glasse zainicjowali tam cykl imprez 'Import’. CDQ, czyli Centralny Dom Qultury, zasłynął znakomitym i zróżnicowanym line-upem koncertowym i DJ-skim, regularnie gościł artystów i artystki z zagranicy. Klub był bliski środowiskom wolnościowym i artystycznym. Wybrzmiewała tam muzyka drum’n’bass, jungle czy dancehall, odbywały się imprezy na rzecz wolnego Tybetu, niepodległości Ukrainy czy festiwal Mia100 Kobiet.

Media głównego nurtu w latach 90. poświęcały zaskakująco dużo miejsca kulturze alternatywnej, która zresztą w tamtym czasie nie była silnie oddzielona od kultury masowej. Zapowiedzi i relacje z imprez w Filtrach, Piekarni czy CDQ-u w warszawskich dziennikach nikogo nie dziwiły, podobnie audycje Radiostacji nadawane prosto z parkietu. Oprócz opcji rozkręcenia klubu stosunkowo łatwo było także założyć własne czasopismo.

Na wystawie będzie można posłuchać audycji Radiostacji, legendarnej niezależnej rozgłośni, która nadawała od muzyki etno, przez elektronikę i hip-hop, aż po metal i hardcore punk.

Le Madame był/a kawiarnią, parkietem, sceną teatralną, galerią sztuki, ale także miejscem dyskusji publicznej i aktywności politycznej. Klubokawiarnię cechowała radykalna otwartość na grupy marginalizowane przez tożsamość, seksualność czy niepełnosprawność. Działały tam m.in. Zieloni 2004, Porozumienie Kobiet 8 marca, Kino Polska, Mistrzowska Szkoła Andrzeja Wajdy, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, czy Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów. Kilkudniową okupację lokalu zapisała na filmie Le Ma! Joanna Rajkowska – niezwykle ważne miejsce na mapie Warszawy.

Chłodna 25 od otwarcia w 2004 roku działała jako miejsce otwarte na inicjatywy. Serwowano kawę, niedzielne śniadania, odbywały się koncerty i imprezy, debaty, warsztaty, pokazy filmów, wystawy i spotkania. Regularnie działały tu Towarzystwo Inicjatyw Twórczych 'Ę’, Teatr Improwizowany Klancyk, Fundacja Teatru Montownia, Pracownia Badań i Innowacji Społecznych 'Stocznia’.

Wydarzenia Towarzyszące Wystawie:

Sety DJ-skie: Co miesiąc, na zewnątrz Muzeum Woli, zagrają DJ-e, przypominając słynne warszawskie sety z przeszłości.

Oprowadzania kuratorskie: Konrad Schiller zaprosi do wspólnego odkrywania tajników warszawskiej sceny klubowej, rozpoczynając 11 maja.

Noc Muzeów (18 maja): Specjalne oprowadzanie i projekcja filmów związanych z tematyką wystawy.

Debata i spotkania z DJ-ami oraz twórcami klubów: Dyskusje i prelekcje uzupełnią wystawę, oferując głębsze zrozumienie omawianej epoki.

Muzeum Woli, ul. Srebrna 12, Warszawa. Otwarte od wtorku do niedzieli. Wstęp: 15 zł – normalny, 10 zł – ulgowy, czwartki – wstęp wolny.

Więcej informacji na temat wystawy i dodatkowych wydarzeń znajduje się na stronie internetowej: www.muzeumwoli.pl.