W 2020 roku by(wa)liśmy bardzo dobrzy. A w przeszłości?
![W 2020 roku by(wa)liśmy bardzo dobrzy. A w przeszłości? .get_the_title().](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/wzywamy-posilki2.jpg)
Jak wyglądała polska solidarność w obliczu pandemii? Pod koniec marca naukowcy z Uniwersytetu SWPS przeprowadzili badanie „Społeczeństwo wobec epidemii” na reprezentatywnej grupie Polaków. Wyniki pokazały, że sytuacja epidemiologiczna skłania nas do działań prospołecznych. “Prawie połowa badanych (47,6 proc.) zadeklarowała, że w związku z epidemią pomaga innym osobom, które są w trudniejszej sytuacji niż oni sami. Że nie pomaga, podaje jedynie 15,4 proc. badanych, a 20 proc. nie ma na ten temat zdania” – pisali naukowcy.
Kwartał później, w czerwcu, Havas Media na zlecenie Orange Polska przeprowadziło badanie „Dobroczynność a COVID-19”, które pokazało, że wzrósł poziom solidarności wśród Polaków.
„Epidemia pozwoliła 59 proc. respondentów uświadomić sobie, że ważne jest nie tylko nasze własne zdrowie, ale również wspieranie przyjaciół i rodziny (57 proc.), znajomych (50 proc.) oraz zupełnie obcych osób – wskazało je 46 proc. badanych” – podaje Fundacja Orange.
Co druga osoba pod wpływem doświadczeń związanych z pandemią zdała sobie sprawę, jak cenne jest pomaganie i że dzięki wzajemnemu wsparciu można łatwiej radzić sobie w trudnych czasach.
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/COVID_19_pomaganie_infografika.jpg)
Zapytano także, czy i jak angażowano się w dobroczynność przed 2020 rokiem. Ponad 90 proc. badanych twierdziło, że i owszem, pomagało, ale przede wszystkim rodzinie, przyjaciołom i bliskim znajomym. Około 70 proc. osób pomagało obcym sporadycznie, a co trzecia osoba w ogóle nie pomagała osobom z dalszych kręgów.
Czy coś się zmieniło? Wyniki badań pokazały, że po doświadczeniach związanych z epidemią jesteśmy już dużo bardziej skłonni pomagać innym. Na czele są osoby z rodziny (67,6 proc.), przyjaciele (59,6 proc.). Prawie co drugi Polak mówił, że chętnie pomoże także swoim dalszym znajomym (47,6 proc.).
Jednak najbardziej optymistycznym wnioskiem z badań jest to, że Polacy uświadomili sobie, jak ważne jest wspieranie osób, których nie znają.
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/widzialnareka.jpg)
Wspieraliśmy sąsiadów, rodzinę, przyjaciół. By pomóc nieznajomym, korzystaliśmy z dobrodziejstw nowo powstałych inicjatyw, aplikacji, akcji i zbiórek. Warto wspomnieć chociażby o kilku z nich.
Widzialna Ręka to facebookowa grupa, mająca także swoje lokalne odsłony. Powstała w pierwszej fali pandemii. Najpierw organizowała szycie maseczek, materiały i dowóz masek do szpitali, później poszerzyła swoją działalność o inne aspekty wzajemnej pomocy.
I help you app to aplikacja kojarząca osoby potrzebujące pomocy z tymi, które mogą jej udzielić. Aplikacja korzysta z funkcji lokalizacji, dzięki czemu można pomagać osobom z najbliższego otoczenia.
Pies w koronie to grupa samopomocy przy wyprowadzaniu psów w czasie, gdy właściciele są chorzy bądź objęci kwarantanną.
Polskie krawcowe: wszyscy posiadacze maszyn do szycia mogli włączyć się w produkcję maseczek dla personelu medycznego.
Telefon pomagania to inicjatywa, dzięki której można zapomnieć o samotności i porozmawiać z kimś przez telefon. Siedzenie w izolacji bardzo negatywnie wpłynęło na psychikę, szczególnie osób starszych i samotnych.
Rumianki i bratki to teoretycznie sklep z kosmetykami naturalnymi, a w praktyce wsparcie dla osób, które doświadczają przemocy domowej.
#hot16challenge2, czyli inicjatywa muzyczno-zbiórkowa, której celem jest rapowanie i zbieranie pieniędzy na covidową pomoc.
Kultura w kwarantannie, czyli kulturalne propozycje na czas pandemii – widowiska, koncerty, spektakle online.
Wzywamy posiłki to ogólnopolska inicjatywa obywatelska wspomagająca personel medyczny w czasie walki z pandemią. Dzięki partnerom (firmom, właścicielom lokali z gastronomią, indywidualnym darczyńcom) od marca do maja wolontariusze dostarczyli łącznie ponad 220 tys. posiłków do placówek medycznych w całej Polsce. Akcja była wyrazem solidarności i podziękowania dla tych, którzy pracowali najciężej i byli najbardziej narażeni na zakażenie wirusem (o akcji pisaliśmy tutaj).
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/wzywamy-posilki.jpg)
Warto jeszcze przypomnieć, że wiele hoteli, firm oraz osób prywatnych udostępniało lekarzom miejsce noclegowe, by nie zarazili najbliższych. Wiele grup istnieje aktywnie do dzisiaj, powstały także nowe, choć zmiejszenie ograniczeń i niejaka adaptacja do wyjątkowej sytuacji spowodowała wypłaszczenie krzywej związanej z aktywnością dobroczynną.
Łyżka dziegciu
Nie oszukujmy się – nie było tylko kolorowo. Zdarzały się przykre sytuacje, kiedy to sąsiedzi uprzykrzali życie lekarzom i pielęgniarkom, którzy pracowali w szpitalach jednoimiennych. Lekarze nie korzystali też z przywileju pierwszeństwa w kolejkach w sklepach, nie chcąc się narażać na nieprzyjemne reakcje.
Niektórzy nie krępowali się też korzystać z pomocy finansowej, prawnej i rzeczowej, tylko dlatego, że była na wyciągnięcie ręki, wykorzystując naiwność i dobre serce darczyńców.
Bardzo ciekawe czasy dla badaczy
Czas pandemii na pewno będzie i jest szeroko penetrowany przez badaczy społecznych. Pandemia stała się tematem setek artykułów naukowych i wielu książek. Przykładem jest powstająca obecnie monografia doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego pt. „Jednostka i jej otoczenie w sytuacji kryzysu Covid-19 – ujęcie interdyscyplinarne”. Opracowanie opisuje zjawisko pandemii z punktu widzenia prawników, ekonomistów i socjologów.
Jeden z rozdziałów opisuje fejsbukową grupę kobiet Quarantine outfitters daily. – Grupa pełniła funkcję wsparcia i samopomocy, skupiała się na wzajemnej komunikacji i wymianie informacji, ale pełniła również funkcję eskapistyczną. Uczestniczki nie rozmawiały bezpośrednio o pandemii. W czasie zagrożenia, każdy był już zmęczony tym tematem – tłumaczy autorka tekstu, Dagna Kidoń. – Niemniej jednak internautki wspierały się emocjonalnie, głównie szukały różnego rodzaju życiowych porad, dzieliły się swoimi przeżyciami, przemyśleniami. Treści bywały zabawne – publikowane były memy i żartobliwe zdjęcia, ale czasami poruszane tematy były niezwykle trudne i poważne – dotyczyły pomocy prawnej i przemocy domowej. Najważniejsze jednak była ogólna akceptacja i pozytywne nastawienie do każdego. Podkreślana była siła kobiecości i poczucie wspólnotowości. Hejt był niedopuszczalny, a wspólnotowość przeżywania trudów izolacji okazał się niezwykle budujący.
Dobre historie
Dlaczego warto pomagać? Przeprowadzone przez psychologów badania dowodzą, że altruistyczne zachowania aktywują w naszym mózgu tzw. centra nagrody, które odpowiadają np. za odczuwanie przyjemności.
Tym samym robiąc dobrze innym, wpływamy na swoją długowieczność. Obniżamy ciśnienie krwi, słabiej odczuwamy ból i jest mniejsza szansa, że zapadniemy na depresję.
Nie mówiąc już o tym, że pomagając innym, czujemy się potrzebni i dobrzy.
Kiedy wszystko wokół układa się pomyślnie, skupiamy się na własnym szczęściu, ale w obliczu nieszczęścia potrafimy się stać społecznikami. Istnieje bogata historia zrywów solidarnościowych, zwłaszcza tam, gdzie zawiodły systemy władzy. Na koniec dziewięć ilustrowanych przykładów z historii, które przygotował Ariel Aberg-Riger z Bloomberg CityLab.
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-1.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-2.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-3.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-4.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-5.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-6.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-7.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-8.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-9.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-10.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-11.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-12.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-13.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-14.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-15.jpg)
![](https://www.f5.pl/wp-content/uploads/2020/12/800x-16.jpg)
Tekst: Marta Pokorska-Jurek